综述

柱芳烃化学:从合成、主客体性质到自组装性能的研究进展

  • 岳诗雨 ,
  • 周玉娟 ,
  • 姚勇 ,
  • 薛敏
展开
  • 浙江大学化学系 杭州 310027

收稿日期: 2014-08-11

  修回日期: 2014-09-22

  网络出版日期: 2014-09-22

基金资助

项目受国家自然科学基金(No. 21202145)和中国博士后基金(No. 2013M541767)资助.

Pillar[n]arenes: From Synthesis, Host-Guest Chemistry to Self-Assembly Properties and Applications

  • Yue Shiyu ,
  • Zhou Yujuan ,
  • Yao Yong ,
  • Xue Min
Expand
  • Department of Chemistry, Zhejiang University, Hangzhou 310027, China

Received date: 2014-08-11

  Revised date: 2014-09-22

  Online published: 2014-09-22

Supported by

Project supported by the National Natural Science Foundation of China (No. 21202145) and the China Postdoctoral Science Foundation (No. 2013M541767).

摘要

柱芳烃是由对苯二酚或对苯二酚醚通过亚甲基桥在苯环的对位连接而成的一类新型环状低聚物,是一类新的大环主体分子. 本工作介绍了柱芳烃的合成和功能化衍生,重点总结了其在分子识别、自组装和生物应用等主客体化学方面的最新研究进展.

本文引用格式

岳诗雨 , 周玉娟 , 姚勇 , 薛敏 . 柱芳烃化学:从合成、主客体性质到自组装性能的研究进展[J]. 化学学报, 2014 , 72(10) : 1053 -1069 . DOI: 10.6023/A14080579

Abstract

The study of chemistry based on macrocyclic host is always an important aspect in supramolecular chemistry. As a new class of supramolecular macrocyclic hosts after crown ethers, cyclodextrins, calixarenes, and cucurbiturils, pillar[n]arenes, are useful and interesting macrocyclic compounds that present a hydrophobic core sandwiched between two functionalizable rims. Their syntheses, conformational mobility, derivatization, host-guest complexation, self-assembly in water or organic solvents and applications have been widely explored recently. They have been described as “a new class of macrocycles for supramolecular chemistry”. In this review, we provide a comprehensive overview of pillararene chemistry, summarizing our results along with related studies from other researchers. We describe strategies for the synthesis, isomerization, and functionalization of pillararenes. We also discuss their host-guest properties, their self-assembly into micelles, vesicles, microtubes, supramolecular polymers, and other nanomaterials. The hydroxyl groups of the pillararenes can be modified at all positions or selectively on one or two positions. Through a variety of functionalizations, researchers have developed many pillararene derivatives that exhibit very interesting host-guest properties both in organic solvents and in aqueous media. Guest molecules include electron acceptors such as viologen derivatives and (bis)imidazolium cations and alkyl chain derivatives such as n-hexane, alkanediamines, n-octyltrimethyl ammonium, and neutral bis(imidazole) derivatives. These host-guest studies have led to the fabrication of (pseudo)rotaxanes, poly(pseudo)rotaxanes, supramolecular dimers or polymers. At last, pillararenes applied in molecular recognition, artificial transmembrane proton channels, fluorescent sensors, TNT adsorption, catalysis, biological detoxification, nanoparticles and other areas.

参考文献

[1] (a) Lehn, J. M. Science 1985, 227, 849.

(b) Sun, Y.; Yan, C.-G.; Yao, Y.; Han, Y.; Shen, M. Adv. Funct. Mater. 2008, 18, 3981.

(c) Guan, B.; Jiang, M.; Yang, X.; Liang, Q.; Chen, Y. Soft Matter 2008, 4, 1393.

(d) Sun, Y.; Yao, Y.; Yan, C.-G.; Han, Y.; Shen, M. ACS Nano 2010, 4, 2129.

(e) Han, C.; Zhang, Z.; Chi, X.; Zhang, M.; Yu, G.; Huang, F. Acta Chim. Sinica 2012, 70, 1775. (韩成友, 张子彬, 池小东, 张明明, 喻国灿, 黄飞鹤, 化学学报, 2012, 70, 1775.)

(f) Yi, J.; Xiao, X.; Zhang, Y.; Xue, S.; Tao, Z.; Zhang, J. Acta Chim. Sinica 2014, 72, 949. (易君明, 肖欣, 张云黔, 薛赛凤, 陶朱, 张建新, 化学学报, 2014, 72, 949.)

(g) Xue, M.; Hu, S.; Chen, C. Acta Chim. Sinica 2012, 70, 1697. (薛敏, 胡树振, 陈传峰, 化学学报, 2012, 70, 1697.)

(h) Yao, Y.; Sun, Y.; Han, Y.; Yan, C. Chin. J. Chem. 2010, 28, 705.

[2] (a) Ogoshi, T.; Kanai, S.; Fujinami, S.; Yamagishi, T. A.; Nakamoto, Y. J. Am. Chem. Soc. 2008, 130, 5022.

(b) Li, C.; Zhao, L.; Li, J.; Ding, X.; Chen, S.; Zhang, Q.; Yu, Y.; Jia, X. Chem. Commun. 2010, 46, 9016.

(c) Ma, Y.; Chi, X.; Yan, X.; Liu, J.; Yao, Y.; Chen, W.; Hou, J.-L.; Huang, F. Org. Lett. 2012, 14, 1532.

(d) Zhang, Z.; Han, C.; Yu, G.; Huang, F. Chem. Sci. 2012, 3, 3026.

(e) Wei, P.; Yan, X.; Li, J.; Ma, Y.; Yao, Y.; Huang, F. Tetrahedron 2012, 68, 9179.

(f) Wei, P.; Yan, X.; Li, J.; Ma, Y.; Huang, F. Chem. Commun. 2013, 49, 1070.

(g) Dong, S.; Zheng, B.; Yao, Y.; Han, C.; Yuan, J.; Antonietti, M.; Huang, F. Adv. Mater. 2013, 25, 6864.

(h) Fan, J.; Deng, H.; Li, J.; Jia, X.; Li, C. Chem. Commun. 2013, 49, 6343.

(i) Chen, W.; Zhang, Y.; Li, J.; Lou, X.; Yu, Y.; Jia, X.; Li, C. Chem. Commun. 2013, 49, 7956.

(j) Song, N.; Chen, D.-X.; Qiu, Y.-C.; Yang, X.-Y.; Xu, B.; Tian, W.; Yang, Y.-W. Chem. Commun. 2014, 50, 8231.

(k) Wang, Y.; Xu, J.-F.; Chen, Y.-Z.; Niu, L.-Y.; Wu, L.-Z.; Tung, C.-H.; Yang, Q.-Z. Chem. Commun. 2014, 50, 7001.

(l) Li, Z.-Y.; Zhang, Y.; Zhang, C.-W.; Chen, L.-J.; Wang, C.; Tan, H.; Yu, Y.; Li, X.; Yan, H.-B. J. Am. Chem. Soc. 2014, 136, 8577.

(m) Zhou, Y.; Li, Z.; Chi, X.; Thompson, C.; Yao, Y. Chem. Commun. 2014, 50, 10482.

(n) Wen, K.; Hu, W.-B.; Yang, H.-M.; Hu, W.-J.; Ma, M.-L.; Zhao, X.-L.; Mi, X.-Q.; Liu, Y.; Li, J.-S.; Jiang, B. Chem. Commun. 2014, 50, 10460.

(o) Li, C. Chem. Commun. 2014, 50, 12420.

(p) Yao, Y.; Wang, Y.; Huang, F. Chem. Sci. 2014, DOI: 10.1039/C4SC01647E.

(q) Wu, X.; Duan, Q.-P.; Ni, M.-F.; Hu, X.-Y.; Wang, L.-Y. Chin. J. Org. Chem. 2014, 34, 437. (吴旋, 段群鹏, 倪梦飞, 胡晓玉, 王乐勇, 有机化学, 2014, 34, 437.)

(r) Zhang, H.-C.; Liu, Z.-N.; Xin, F.-F.; Hao, A.-Y. Chin. J. Org. Chem. 2012, 32, 219. (张华承, 刘召娜, 辛飞飞, 郝爱友, 有机化学, 2012, 32, 219.)

(s) Pan, M.; Xue, M. Chin. J. Chem. 2014, 32, 128.

[3] Ogoshi, T.; Aoki, T.; Kitajima, K.; Fujinami, S.; Yamagishi, T. A.; Nakamoto, Y. J. Org. Chem. 2011, 76, 328.

[4] Cao, D.; Kou, Y.; Liang, J.; Chen, Z.; Wang, L.; Meier, H. Angew. Chem. Int. Ed. 2009, 48, 9721.

[5] Ma, Y.; Zhang, Z.; Ji, X.; Han, C.; He, J.; Abliz, Z.; Chen, W.; Huang, F. Eur. J. Org. Chem. 2011, 5331.

[6] Holler, M.; Allenbach, N.; Sonet, J.; Nierengarten, J. F. Chem. Commun. 2012, 48, 2576.

[7] Wang, K.; Tan, L. L.; Chen, D. X.; Song, N.; Xi, G.; Zhang, S. X.; Li, C.; Yang, Y.-W. Org. Biomol. Chem. 2012, 10, 9405.

[8] Sonawane, M. P.; Jacobs, J.; Thomas, J.; Van Meervelt, L.; Dehaen, W. Chem. Commun. 2013, 49, 6310.

[9] Hu, X.-B.; Chen, Z.; Chen, L.; Zhang, L.; Hou, J.-L.; Li, Z.-T. Chem. Commun. 2012, 48, 10999.

[10] Ogoshi, T.; Ueshima, N.; Sakakibara, F.; Yamagishi, T.-A.; Haino, T. Org. Lett. 2014, 16, 2896.

[11] Ogoshi, T.; Shiga, R.; Yamagishi, T. A.; Nakamoto, Y. J. Org. Chem. 2011, 76, 618.

[12] Ogoshi, T.; Masaki, K.; Shiga, R.; Kitajima, K.; Yamagishi, T. A. Org. Lett. 2011, 13, 1264.

[13] Ogoshi, T.; Hashizume, M.; Yamagishi, T. A.; Nakamoto, Y. Chem. Commun. 2010, 46, 3708.

[14] Ogoshi, T.; Shiga, R.; Hashizume, M.; Yamagishi, T. A. Chem. Commun. 2011, 47, 6927.

[15] Hu, X. B.; Chen, L.; Si, W.; Yu, Y.; Hou, J. L. Chem. Commun. 2011, 47, 4694.

[16] (a) Ma, Y.; Ji, X.; Xiang, F.; Chi, X.; Han, C.; He, J.; Abliz, Z.; Chen, W.; Huang, F. Chem. Commun. 2011, 47, 12340.

(b) Yao, Y.; Li, J.; Dai, J.; Chi, X.; Xue, M. RSC Adv. 2014, 4, 9039.

[17] (a) Ogoshi, T.; Demachi, K.; Kitajima, K.; Yamagishi, T. A. Chem. Commun. 2011, 47, 7164.

(b) Ogoshi, T.; Yamafuji, D.; Kotera, D.; Aoki, T.; Fujinami, S.; Yamagish, T. J. Org. Chem. 2012, 77, 11146.

[18] Zhang, Z.; Xia, B.; Han, C.; Yu, Y.; Huang, F. Org. Lett. 2010, 12, 3285.

[19] Strutt, N. L.; Forgan, R. S.; Spruell, J. M.; Botros, Y. Y.; Stoddart, J. F. J. Am. Chem. Soc. 2011, 133, 5668.

[20] Pan, M.; Xue, M. RSC Adv. 2014, 4, 260.

[21] Ogoshi, T.; Kitajima, K.; Yamagishi, T. A.; Nakamoto, Y. Org. Lett. 2010, 12, 636.

[22] Yao, Y.; Xue, M.; Chen, J.; Zhang, M.; Huang, F. J. Am. Chem. Soc. 2012, 134, 15712.

[23] Ogoshi, T.; Akutsu, T.; Yamafuji, D.; Aoki, T.; Yamagishi, T. Angew. Chem. Int. Ed. 2013, 52, 8111.

[24] Xue, M.; Yang, Y.; Chi, X.; Zhang, Z.; Huang, F. Acc. Chem. Res. 2012, 45, 1294.

[25] Li, C.; Chen, S.; Li, J.; Han, K.; Xu, M.; Hu, B.; Yu, Y.; Jia, X. Chem. Commun. 2011, 47, 11294.

[26] Liu, L.; Cao, D.; Jin, Y.; Tao, H.; Kou, Y.; Meier, H. Org. Biomol. Chem. 2011, 9, 7007.

[27] Shu, X.; Chen, S.; Li, J.; Chen, Z.; Weng, L.; Jia, X.; Li, C. Chem. Commun. 2012, 48, 2967.

[28] (a) Ma, Y.; Yang, J.; Li, J.; Chi, X.; Xue, M. RSC Adv. 2013, 3, 23953.

(b) Jie, K.; Yao, Y.; Chi, X.; Huang, F. Chem. Commun. 2014, 50, 5503.

[29] Chen, Y.; He, M.; Li, B.; Wang, L.; Meier, H.; Cao, D. RSC Adv. 2013, 3, 21405.

[30] Ogoshi, T.; Yamafuji, D.; Aoki, T.; Yamagishi, T. A. Chem. Commun. 2012, 48, 6842.

[31] Ogoshi, T.; Yamafuji, D.; Aoki, T.; Kitajima, K.; Yamagishi, T. A.; Hayashi, Y.; Kawauchi, S. Chem. Eur. J. 2012, 18, 7493.

[32] Gao, L.; Han, C.; Zheng, B.; Dong, S.; Huang, F. Chem. Commun. 2013, 49, 472.

[33] Hou, X.; Ke, C.; Cheng, C.; Song, N.; Blackburn, A. K.; Sarjeant, A. A.; Botros, Y. Y.; Yang, Y. W.; Stoddart, J. F. Chem. Commun. 2014, 50, 6196.

[34] Yan, X.; Wei, P.; Li, Z.; Zheng, B.; Dong, S.; Huang, F.; Zhou, Q. Chem. Commun. 2013, 49, 2512.

[35] Kitajima, K.; Ogoshi, T.; Yamagishi, T. A. Chem. Commun. 2014, 50, 2925.

[36] Ogoshi, T.; Yamafuji, D.; Aoki, T.; Yamagishi, T. A. J. Org. Chem. 2011, 76, 9497.

[37] Ogoshi, T.; Yoshikoshi, K.; Aoki, T.; Yamagishi, T. A. Chem. Commun. 2013, 49, 8785.

[38] Yu, G.; Han, C.; Zhang, Z.; Chen, J.; Yan, X.; Zheng, B.; Liu, S.; Huang, F. J. Am. Chem. Soc. 2012, 134, 8711.

[39] Chi, X. D.; Xue, M.; Yao, Y.; Huang, F. Org. Lett. 2013, 15, 4722.

[40] Xia, W.; Hu, X. Y.; Chen, Y.; Lin, C.; Wang, L. Chem. Commun. 2013, 49, 5085.

[41] Han, C.; Xia, B.; Chen, J.; Yu, G.; Zhang, Z.; Dong, S.; Hu, B.; Yu, Y.; Xue, M. RSC Adv. 2013, 3, 16089.

[42] Sun, S.; Hu, X.-Y.; Chen, D.; Shi, J.; Dong, Y.; Lin, C.; Pan, Y.; Wang, L. Polym. Chem. 2013, 4, 2224.

[43] Xia, B.; He, J.; Abliz, Z.; Yu, Y.; Huang, F. Tetrahedron Lett. 2011, 52, 4433.

[44] Ogoshi, T.; Demachi, K.; Kitajima, K.; Yamagishi, T. A. Chem. Commun. 2011, 47, 10290.

[45] Li, C. J.; Han, K.; Li, J.; Zhang, H. C.; Ma, J. W.; Shu, X. Y.; Chen, Z. X.; Weng, L. H.; Jia, X. S. Org. Lett. 2012, 14, 42.

[46] Ogoshi, T.; Kayama, H.; Yamafuji, D.; Aoki, T.; Yamagishi, T.-A. Chem. Sci. 2012, 3, 3221.

[47] Shu, X.; Chen, W.; Hou, D.; Meng, Q.; Zheng, R.; Li, C. Chem. Commun. 2014, 50, 4820.

[48] Zhang, Z.; Luo, Y.; Chen, J.; Dong, S.; Yu, Y.; Ma, Z.; Huang, F. Angew. Chem. Int. Ed. 2011, 50, 1397.

[49] Zhang, Z.; Yu, G.; Han, C.; Liu, J.; Ding, X.; Yu, Y.; Huang, F. Org. Lett. 2011, 13, 4818.

[50] Strutt, N. L.; Zhang, H.; Giesener, M. A.; Lei, J.; Stoddart, J. F. Chem. Commun. 2012, 48, 1647.

[51] Wang, K.; Wang, C. Y.; Wang, Y.; Li, H.; Bao, C. Y.; Liu, J. Y.; Zhang, S. X.; Yang, Y.-W. Chem. Commun. 2013, 49, 10528.

[52] Xia, B.; Zheng, B.; Han, C.; Dong, S.; Zhang, M.; Hu, B.; Yu, Y.; Huang, F. Polym. Chem. 2013, 4, 2019.

[53] Ogoshi, T.; Nishida, Y.; Yamagishi, T.-A.; Nakamoto, Y. Macromolecules 2010, 43, 7068.

[54] Ogoshi, T.; Hasegawa, Y.; Aoki, T.; Ishimori, Y.; Inagi, S.; Yamagishi, T. Macromolecules 2011, 44, 7639.

[55] Ji, X.; Chen, J.; Chi, X.; Huang, F. ACS Macro Lett. 2014, 3, 110.

[56] Wang, X.; Han, K.; Li, J.; Jia, X.; Li, C. Polym. Chem. 2013, 4, 3998.

[57] Xu, J. F.; Chen, Y. Z.; Wu, L. Z.; Tung, C. H.; Yang, Q.-Z. Org. Lett. 2013, 15, 6148.

[58] Guan, Y.; Ni, M.; Hu, X.; Xiao, T.; Xiong, S.; Lin, C.; Wang, L. Chem. Commun. 2012, 48, 8529.

[59] Hu, X.-Y.; Zhang, P.; Wu, X.; Xia, W.; Xiao, T.; Jiang, J.; Lin, C.; Wang, L. Polym. Chem. 2012, 3, 3060.

[60] Hu, X. Y.; Wu, X.; Duan, Q.; Xiao, T.; Lin, C.; Wang, L. Org. Lett. 2012, 14, 4826.

[61] Hu, X.-Y.; Wu, X.; Wang, S.; Chen, D.; Xia, W.; Lin, C.; Pan, Y.; Wang, L. Polym. Chem. 2013, 4, 4292.

[62] Zhang, H.; Strutt, N. L.; Stoll, R. S.; Li, H.; Zhu, Z.; Stoddart, J. F. Chem. Commun. 2011, 47, 11420.

[63] Yu, G.; Xue, M.; Zhang, Z.; Li, J.; Han, C.; Huang, F. J. Am. Chem. Soc. 2012, 134, 13248.

[64] Gao, L.; Zheng, B.; Yao, Y.; Huang, F. Soft Matter 2013, 9, 7314.

[65] Yao, Y.; Wei, P.; Yue, S.; Li, J.; Xue, M. RSC Adv. 2014, 4, 6042.

[66] Yao, Y.; Chi, X.; Zhou, Y.; Huang, F. Chem. Sci. 2014, 5, 2778.

[67] Zhang, H.; Ma, X.; Guo, J.; Nguyen, K. T.; Zhang, Q.; Wang, X.-J.; Yan, H.; Zhu, L.; Zhao, Y. RSC Adv. 2013, 3, 368.

[68] Yao, Y.; Xue, M.; Chi, X.; Ma, Y.; He, J.; Abliz, Z.; Huang, F. Chem. Commun. 2012, 48, 6505.

[69] Li, H.; Chen, D. X.; Sun, Y. L.; Zheng, Y. B.; Tan, L. L.; Weiss, P. S.; Yang, Y.-W. J. Am. Chem. Soc. 2013, 135, 1570.

[70] Yao, Y.; Xue, M.; Zhang, Z.; Zhang, M.; Wang, Y.; Huang, F. Chem. Sci. 2013, 4, 3667.

[71] Yao, Y.; Zhou, Y.; Dai, J.; Yue, S.; Xue, M. Chem. Commun. 2014, 50, 869.

[72] Tian, M.; Chen, D.-X.; Sun, Y.-L.; Yang, Y.-W.; Jia, Q. RSC Adv. 2013, 3, 22111.

[73] Chen, D.-X.; Sun, Y.-L.; Zhang, Y.; Cui, J.-Y.; Shen, F.-Z.; Yang, Y.-W. RSC Adv. 2013, 3, 5765.

[74] Wu, L.; Fang, Y.; Jia, Y.; Yang, Y.; Liao, J.; Liu, N.; Yang, X.; Feng, W.; Ming, J.; Yuan, L. Dalton Trans. 2014, 43, 3835.

[75] Fang, Y.; Wu, L.; Liao, J.; Chen, L.; Yang, Y.; Liu, N.; He, L.; Zou, S.; Feng, W.; Yuan, L. RSC Adv. 2013, 3, 12376.

[76] Strutt, N. L.; Fairen-Jimenez, D.; Iehl, J.; Lalonde, M. B.; Snurr, R. Q.; Farha, O. K.; Hupp, J. T.; Stoddart, J. F. J. Am. Chem. Soc. 2012, 134, 17436.

[77] Nierengarten, I.; Guerra, S.; Holler, M.; Nierengarten, J.-F.; Deschenaux, R. Chem. Commun. 2012, 48, 8072.

[78] Si, W.; Chen, L.; Hu, X.-B.; Tang, G.; Chen, Z.; Hou, J.-L.; Li, Z.-T. Angew. Chem. Int. Ed. 2011, 50, 12564.

[79] Hu, X. B.; Chen, Z.; Tang, G.; Hou, J.-L.; Li, Z.-T. J. Am. Chem. Soc. 2012, 134, 8384.

[80] Chen, L.; Si, W.; Zhang, L.; Tang, G.; Li, Z.-T.; Hou, J.-L. J. Am. Chem. Soc. 2013, 135, 2152.

[81] Yu, G.; Zhou, X.; Zhang, Z.; Han, C.; Mao, Z.; Gao, C.; Huang, F. J. Am. Chem. Soc. 2012, 134, 19489.

[82] Duan, Q.; Cao, Y.; Li, Y.; Hu, X.; Xiao, T.; Lin, C.; Pan, Y.; Wang, L. J. Am. Chem. Soc. 2013, 135, 10542.

[83] Wang, P.; Yao, Y.; Xue, M. Chem. Commun. 2014, 50, 5064.

[84] Kothur, R. R.; Hall, J.; Patel, B. A.; Leong, C. L.; Boutelle, M. G.; Cragg, P. J. Chem. Commun. 2014, 50, 852.

[85] Zhang, H.; Ma, X.; Nguyen, K. T.; Zhao, Y. ACS Nano 2013, 7, 7853.

[86] Ogoshi, T.; Shiga, R.; Yamagishi, T. A. J. Am. Chem. Soc. 2012, 134, 4577.

[87] Yu, G.; Ma, Y.; Han, C.; Yao, Y.; Tang, G.; Mao, Z.; Gao, C.; Huang, F. J. Am. Chem. Soc. 2013, 135, 10310.

[88] Ogoshi, T.; Ueshima, N.; Yamagishi, T. Org. Lett. 2013, 15, 3742.

[89] (a) Yang, J.; Chi, X.; Li, Z.; Yu, G.; He, J.; Abliz, Z.; Li, N.; Huang, F. Org. Chem. Front. 2014, 1, 630.

(b) Li, Z.; Yang, J.; Yu, G.; He, J.; Abliz, Z.; Huang, F. Chem. Commun. 2014, 50, 2841.

(c) Li, Z.; Yang, J.; Yu, G.; He, J.; Abliz, Z.; Huang, F. Org. Lett. 2014, 16, 2066.

文章导航

/