综述与进展

α-亚胺酯不对称加成合成手性α-氨基酸衍生物的研究进展

  • 毕吉利 ,
  • 马然松 ,
  • 杨金会
展开
  • a 宁夏大学教育学院 银川 750021;
    b 兰州大学功能有机分子化学国家重点实验室 兰州 730000;
    c 宁夏大学天然气转化国家重点实验室培育基地 银川 750021

收稿日期: 2018-01-25

  修回日期: 2018-04-02

  网络出版日期: 2018-06-07

基金资助

国家自然科学基金(No.21362025)资助项目.

Synthesis of Chiral α-Amino Acid Derivatives by Asymmetric Addition of α-Imino Ester

  • Bi Jili ,
  • Ma Ransong ,
  • Yang Jinhui
Expand
  • a College of Education, Ningxia University, Yinchuan 750021;
    b State Key Laboratory of Applied Organic Chemistry, Lanzhou University, Lanzhou 730000;
    c State Key Laboratory Cultivition Base of Natural Gas Conwersion, Ningxia University, Yinchuan 750021

Received date: 2018-01-25

  Revised date: 2018-04-02

  Online published: 2018-06-07

Supported by

Project supported by the National Natural Science Foundation of China (No. 21362025).

摘要

手性α-氨基酸衍生物在生命医药、精细化工等领域的广泛应用极大地促进了其合成方法的发展.目前在众多合成手性α-氨基酸衍生物的方法中,α-亚胺酯的不对称亲核加成反应是合成手性α-氨基酸衍生物的有效方法之一,成为不对称催化研究的热点.从反应类型和亲核试剂类型的角度出发,总结了α-亚胺酯不对称亲核加成反应合成手性α-氨基酸衍生物的研究进展.具体介绍了α-亚胺酯的烯丙基化反应、芳基化反应、Mannich反应、烯基化反应、炔基化反应及烷基化反应等六种合成手性α-氨基酸衍生物的主要方法以及相应反应机理及发展现状,并对合成手性α-氨基酸衍生物的发展方向进行了展望.

本文引用格式

毕吉利 , 马然松 , 杨金会 . α-亚胺酯不对称加成合成手性α-氨基酸衍生物的研究进展[J]. 有机化学, 2018 , 38(10) : 2553 -2570 . DOI: 10.6023/cjoc201801035

Abstract

The wide applications of chiral α-amino acid derivatives in the pharmaceutical and fine chemical industry field has greatly arisen the development of its synthetic methods. So far, asymmetric nucleophilic addition reaction of α-imino ester has been proven to be one of the most effective methods to synthesize chiral α-amino acid derivatives and has been focused by chemists in the field of asymmetric catalysis. The development of such method on the view of reaction types and different kinds of nucleophiles is described. Specifically, allylation reaction, arylation reactions, Mannich reactions, alkenylation reactions, alkynylation reactions and alkylation reactions are introduced, together with the associated reaction mechanisms and recent developments. Additionally, a prospect on this research field is given.

参考文献

[1] (a) Salih, N.; Adams, H.; Jackson, R. J. Org. Chem. 2016, 81, 8386.
(b) Chen, Y.-Y.; Chang, L.-T.; Chen, H.-W.; Yang, C.-Y.; Hsin, L.-W. ACS. Comb. Sci. 2017, 19, 131.
(c) Vanda, D.; Jorda, R.; Lemrová, B.; Volná, T.; Krytsof, V.; McMaster, C.; Soural, M. ACS Comb. Sci. 2015, 17, 426.
(d) Jarvo, E. R.; Miller, S. J. Tetrahedron 2002, 58, 2481.
(e) Kazmaier, U. Angew. Chem., Int. Ed. 2005, 44, 3509.
(f) Prabhu, G.; Narendra, N.; Pandurangaa, V.; Sureshbabu,V. V.; RSC Adv. 2015, 5, 48331.
[2] Wei, Q.-L.; Zhang, F.; Zhao, X.-F.; Wang, C.; Xiao, J.-L.; Tang.W.-J. Org. Biomol. Chem. 2017, 15, 5468.
[3] (a) Tararov, V. I.; Borner, A. Synlett 2005, 203.
(b) Tararov, V. I.; Kadyrov, R.; Riermeier, T. H.; Borner, A. Chem. Commun. 2000, 1867.
(c) Kadyrov, R.; Riermeier, T. H.; Dingerdissen, U.; Tararov, V.; Borner, A. J. Org. Chem. 2003, 68, 4067.
[4] (a) Avenoza, A.; Busto, J. H.; Peregrina, J. M.; Pérez-Fernández, M. Tetrahedron 2005, 61, 4165.
(b) Avenoza, A.; Busto, J. H.; Canal, N.; Peregrina, J. M.; Pérez-Fernández, M. Org. Lett. 2005, 7, 3597.
(c) Akiyama, T.; Daidouji, K.; Fuchibe, K. Org. Lett. 2003, 5, 3691.
(d) Yao, S.; Saaby, S.; G.Hazell, R.; Johannsen, K. A. Chem.-Eur. J. 2000, 6, 2435.
[5] (a) Chen, D.; Xu, M.-H. Chin. J. Org. Chem. 2017, 37, 1589(in Chinese). (陈雕, 徐明华, 有机化学, 2017, 37, 1589.)
(b) Bian, Q.-H.; Zhong, J.-C.; Hou, S.-C.; Wang, M. Chin. J. Org. Chem. 2010, 30, 1261(in Chinese). (边庆花, 钟江春, 侯士聪, 王敏, 有机化学, 2010, 30, 1261.)
(c) Cheng, Y.-H.; Zou, X.-M.; Wu, C.; Yang, H.-Z. Chin. J. Org. Chem. 2001, 30, 1(in Chinese). (程永浩, 邹小毛, 吴超, 杨华铮, 有机化学, 2001, 30, 1.)
(d) Li, Z.-J.; Wan, G.-H.; Wei, P.; Shi, Y.-H.; Ou-yang, P.-K. Chin. J. Org. Chem. 2005, 25, 881(in Chinese). (李振江, 万红贵, 韦萍, 石玉瑚, 欧阳平凯, 有机化学, 2005, 25, 881.)
(e) Lin, J.; Fan, H.-D.; Yan, S.-J. Chin. J. Org. Chem. 2007, 27, 925(in Chinese). (林军, 樊会丹, 严胜骄, 有机化学, 2007, 27, 925.)
(f) Lin, J. Chin. J. Org. Chem. 2009, 24, 33(in Chinese). (刘静, 有机化学, 2009, 24, 33.)
[6] Eftekhari-Sis, B.; Zirak. M. Chem. Rev. 2017, 117, 8326.
[7] Liu, M.; Shen, A.; Sun, X.-W.; Deng, F.; Xu, M.-H.; Lin, G.-Q. Chem. Commun. 2010, 46, 8460.
[8] Ferraris, D.; Young, B.; Cox, C.; Dudding, T.; Drury, W. J.; Ryzhkov, L.; Taggi, A. E.; Lectka, T. J. Am. Chem. Soc. 2002, 124, 67.
[9] Hamada, T.; Manabe, K.; Kobayashi, S. Angew. Chem., Int. Ed. 2003, 42, 3927.
[10] Ogawa, C.; Sugiura, M.; Kobayashi, S. Angew. Chem., Int. Ed. 2004, 43, 6491.
[11] Fang, X.-M.; Johannsen, M.; Yao, S.; Gathergood, N.; Hazell, R. G.; Jørgensen, K. A. J. Org. Chem. 1999, 64, 4844.
[12] Colombo, F.; Annunziata, R.; Benaglia, M. Tetrahedron. Lett. 2007, 48, 2687.
[13] Fujita, M.; Nagano, T.; Schneider, U.; Hamada, T.; Ogawa, C.; Kobayashi, S. J. Am. Chem. Soc. 2008, 130, 2914.
[14] Beenen, M. A.; Weix, D. J.; Ellman, J. A. J. Am. Chem. Soc. 2006, 128, 6304.
[15] Dai, H.-X.; Lu, X.-Y. Org. Lett. 2007, 9, 3077.
[16] Ji, D.-M.; Xu, M.-H. Chem. Commun. 2010, 46, 1550.
[17] Chen, J.-Y.; Lu, X.-X.; Lou, W.-Y.; Ye, Y.; Jiang, H.-F.; Zeng, W. J. Org. Chem. 2012, 77, 8541.
[18] Li, Y.; Yu, Y.-N.; Xu, M.-H. ACS Catal. 2016, 6, 661.
[19] Takechi, R.; Nishimura, T. Org. Biomol. Chem. 2015, 13, 4918.
[20] Zhou, B.; Li, K.-Z.; Jiang, C.-H.; Lu, Y.-X.; Hayashi, T. Adv. Synth. Catal. 2017, 359, 1.
[21] Johannsen, M. Chem. Commun. 1999, 2233.
[22] Saaby, S.; Fang, X.-M.; Gathergood, N.; Johannsen, K. A. Angew. Chem., Int. Ed. 2000, 39, 4114.
[23] Churches, Q. I.; White, J. M.; Hutton, C. A. Org. Lett. 2011, 13, 2900.
[24] Li, Y.; Xu, M.-H. Org. Lett. 2012, 14, 2062.
[25] Sugiyama, S.; Imai, S.; Ishii, K. Tetrahedron:Asymmetry 2013, 24, 1069.
[26] Hagiwara, E.; Fujii, A.; Sodeoka, M. J. Am. Chem. Soc. 1998, 120, 2474.
[27] Ferraris, D.; Young, B.; Cox, C.; Dudding, T.; Drury Ⅲ, W. J.; Ryzhkov, L.; Taggi, A. E.; Lectka, T. J. Am. Chem. Soc. 2002, 124, 67.
[28] Ferraris, D.; Young, B.; Dudding, T.; Lectka, T. J. Am. Chem. Soc. 1998, 120, 4548.
[29] Kobayashi, S.; Matsubara, R.; Nakamura, Y.; Kitagawa, H.; Sugiura, M. J. Am. Chem. Soc. 2003, 125, 2507.
[30] Hamada, T.; Manabe, K.; Kobayashi, S. J. Am. Chem. Soc. 2004, 126, 7768.
[31] (a) Xie, L.; Ma, H.-L.; Li, J.-Q.; Yu, Y.; Qin, Z.-H.; Fu, B. Org. Chem. Front. 2017, 4, 1858.
(b) Yu, J.-S.; Zhou, J. Org. Chem. Front. 2016, 3, 298.
[32] Zhang, H.; Syed, S.; Barbas Ⅲ, C. F. Org. Lett. 2010, 12, 708.
[33] Perera, S.; Sinha, D.; Rana, N. K.; Trieu-Do, V.; Zhao, C.-G. J. Org. Chem. 2013, 78, 10947.
[34] Valero, G.; León, C. M.; Moyano, A. Asymmetric Catal. 2015, 2, 7.
[35] Liu, X.-D.; Deng, L.-J.; Jiang, X.-X.; Yan, W.-J.; Liu, C.-L.; Wang, R. Org. Lett. 2010, 12, 876.
[36] Wu, L.; Li, G.-X.; He, M.-G.; Wang, Y.-W.; Zhao, G.; Tang, Z. Can. J. Chem. 2016, 94, 769.
[37] Tao, Z.-L.; Adele, A.; Wu, X.; Gong, L.-Z. Chin. J. Chem. 2014, 32, 969.
[38] Veverková, E.; Liptáková, L.; Veverka, M.; Sebesta, R. Tetrahedron:Asymmetry 2013, 24, 548.
[39] Hernández-Toribio, J.; Arrayás, R. G.; Carretero, J. C. Chem.-Eur. J. 2010, 16, 1153.
[40] (a) Veverková, E.; Strasserová, J.; Sebesta, R.; Toma, S. Tetrahedron:Asymmetry 2010, 21, 58.
(b) Lu, N.; Fang, Y.-H.; Gao, Y.; Wei, Z.-L.; Cao, J.-G.; Liang, D.-P.; Lin, Y.-J.; Duan, H.-F. J. Org. Chem. 2018, 83, 1486.
(c) Wang, Y.-H.; Liu, Y.-L.; Cao, Z.-Y.; Zhou, J. Asian J. Org. Chem. 2014, 3, 429.
[41] Matsubara, R.; Nakamura, Y.; Kobayashi, S. Angew. Chem., Int. Ed. 2004, 43, 1679.
[42] Juhl, K.; Gathergood, N.; Jørgensen, K. A. Angew. Chem., Int. Ed. 2001, 40, 2995.
[43] Bernardi, L.; Gothelf, A. S.; Hazell, R. G.; Jørgensen, K. A. J. Org. Chem. 2003, 68, 2583.
[44] Yang, C.-F.; Shen, C.; Wang, J.-Y.; Tian, S.-K. Org. Lett. 2012, 14, 3092.
[45] Marigo, M.; Kjærsgaard, A.; Juhl, K.; Gathergood, N.; Jørgensen, K. A. Chem.-Eur. J. 2003, 9, 2359.
[46] Foltz, C.; Stecker, B.; Marconi, G.; Bellemin-Laponnaz, S.; Wadepohla, H.; Gade, L. H. Chem. Commun. 2005, 5115.
[47] Kjærsgaard, A.; Jørgensen, K. A. Org. Biomol. Chem. 2005, 3, 804.
[48] Trost, B. M.; Terrell, L. R. J. Am. Chem. Soc. 2003, 125, 338.
[49] Ooi, T.; Kameda, M.; Fujii, J.-I.; Maruoka, K. Org. Lett. 2004, 6, 2397.
[50] Córdova, A.; Notz, W.; Zhong, G.-F.; Betancort, J. M.; Barbas Ⅲ, C. F. J. Am. Chem. Soc. 2002, 124, 1842.
[51] Wasa, M.; Liu, R. Y.; Roche, S. P.; Jacobsen, E. N. J. Am. Chem. Soc. 2014, 136, 12872.
[52] Yu, J.-S.; Zhou, J. Org. Chem. Front. 2016, 3, 298.
[53] Lou, S.; Schaus, S. E. J. Am. Chem. Soc. 2008, 130, 6922.
[54] Drury Ⅲ, W. J.; Ferraris, D.; Cox, C.; Young, B.; Lectka, T. J. Am. Chem. Soc. 1988, 120, 11006.
[55] Yao, S.; Fang, X.-M.; Jørgensen, K. A. Chem. Commun. 1998, 2547.
[56] Caplan, N. A.; Hancock, F. E.; Bulman Page, P. C.; Hutchings, G. J. Angew. Chem., Int. Ed. 2004, 43, 1685.
[57] Liu, R.-R.; Wang, D.-J.; Wu, L.; Xiang, B.; Zhang, G.-Q.; Gao, J.-R.; Jia, Y.-X. ACS Catal. 2015, 5, 6524.
[58] Shao, Z.-H.; Wang, J.; Ding, K.; Chan, A. S. C. Adv. Synth. Catal. 2007, 349, 2375.
[59] Peng, F.-Z.; Shao, Z.-H.; Chan, A. S. C. Tetrahedron:Asymmetry 2010, 21, 465.
[60] Rueping, M.; Antonchick, A. P.; Brinkmann, C. Angew. Chem., Int. Ed. 2007, 46, 6903.
[61] Huang, G.-C.; Yang, J.; Zhang, X.-G. Chem. Commun. 2011, 47, 5587.
[62] Zhang, F.-G.; Ma, H.; Zheng, Y.; Ma, J.-A. Tetrahedron 2012, 68, 7663.
[63] Morisaki, K.; Sawa, M.; Nomaguchi, J.-Y.; Morimoto, H.; Takeuchi, Y.; Mashima, K.; Ohshima, T. Chem.-Eur. J. 2013, 19, 8417.
[64] Chiev, K.-P.; Roland, S.; Mangeney, P. Tetrahedron:Asymmetry 2002, 13, 2205.
[65] Hatano, M.; Yamashita, K.; Mizuno, M.; Ito, O.; Ishihara, K. Angew. Chem., Int. Ed. 2015, 127, 2745.

文章导航

/