综述与进展

多功能荧光探针的设计、合成与应用研究进展

  • 陈思鸿 ,
  • 庞楚明 ,
  • 陈孝云 ,
  • 严智浩 ,
  • 黄诗敏 ,
  • 李香弟 ,
  • 钟雅婷 ,
  • 汪朝阳
展开
  • a 华南师范大学化学与环境学院 教育部环境理论化学重点实验室 广州 510006;
    b 江苏科技大学环境与化学工程学院 镇江 212003

收稿日期: 2019-01-22

  修回日期: 2019-03-08

  网络出版日期: 2019-04-09

基金资助

广东省自然科学基金(No.2014A030313429)、广州市科技计划科学研究专项(No.201607010251)、江苏省自然科学基金(No.BK20160551)、国家自然科学基金(No.21602085)、广东省科技计划(No.2017A010103016)、华南师范大学大创计划(No.20191434)资助项目.

Research Progress in Design, Synthesis and Application of Multifunctional Fluorescent Probes

  • Chen Sihong ,
  • Pang Chuming ,
  • Chen Xiaoyun ,
  • Yan Zhihao ,
  • Huang Shimin ,
  • Li Xiangdi ,
  • Zhong Yating ,
  • Wang Zhaoyang
Expand
  • a School of Chemistry and Environment, South China Normal University, Key Laboratory of Theoretical Chemistry of Environment, Ministry of Education, Guangzhou 510006;
    b School of Environmental and Chemical Engineering, Jiangsu University of Science and Technology, Zhenjiang 212003

Received date: 2019-01-22

  Revised date: 2019-03-08

  Online published: 2019-04-09

Supported by

Project supported by the Natural Science Foundation of Guangdong Province (No. 2014A030313429), the Guangzhou Science and Technology Project Scientific Special (No. 201607010251), the Natural Science Foundation of Jiangsu Province (No. BK20160551), the National Natural Science Foundation of China (No. 21602085), the Guangdong Provincial Science and Technology Project (No. 2017A010103016), and the Undergraduates Innovation Project of South China Normal University (No. 20191434).

摘要

多功能荧光探针可检测多个阴阳离子、小分子等,相对于单分析的荧光探针能提高检测效率、降低分析成本,故广受关注.根据分子结构特点,将多功能荧光探针分为有机小分子型、聚合物型和金属有机配合物型等三大类,从检测对象和性能出发,重点综述了近几年国内外多功能荧光探针在分子设计、合成与检测应用等方面的新进展,并展望了多功能荧光探针的发展潜力,指出开发能够在同体系中同时识别多个分析物的探针是未来研究中的重点方向.

本文引用格式

陈思鸿 , 庞楚明 , 陈孝云 , 严智浩 , 黄诗敏 , 李香弟 , 钟雅婷 , 汪朝阳 . 多功能荧光探针的设计、合成与应用研究进展[J]. 有机化学, 2019 , 39(7) : 1846 -1857 . DOI: 10.6023/cjoc201901033

Abstract

The multifunctional fluorescent probes can detect a plurality of anions and cations or other small molecules. These probes can greatly improve the detection efficiency and reduce the analysis cost with respect to the mono-analyte fluorescent probes. Thus, they have attracted much attention in recent years. According to their molecular structural characteristics, the reported multifunctional fluorescent probes are divided into three types as organic small molecules, polymers and metal-organic complexes. The new progress on their molecular design, synthesis and detecting application is reviewed on the viewpoint of sensing objects and performances. The developing potential of multifunctional fluorescent probes is envisioned also, and the probes capable of simultaneously identifying multiple analytes in the same system should be highlighted in the future

参考文献

[1] Daly, B.; Ling, J.; de Silva, A. P. Chem. Soc. Rev. 2015, 44, 4023.
[2] Chen, K.; Shu, Q. H.; Schmittel, M. Chem. Soc. Rev. 2015, 44, 136.
[3] Magri, D. C.; Brown, G. J.; McClean, G. D.; de Silva, A. P. J. Am. Chem. Soc. 2006, 128, 4950.
[4] Ma, H. W.; Li, F.; Li, P.; Wang, H. L.; Zhang, M.; Zhang, G.; Baumgarten, M.; Mullen, K. Adv. Funct. Mater. 2016, 26, 2025.
[5] Yin, C.-X.; Xiong, K.-M.; Huo, F.-J.; Salamanca, J. C.; Strongin, R. M. Angew. Chem., Int. Ed. 2017, 56, 13188.
[6] Yin, G. X.; Niu, T. T.; Gan, Y. B.; Yu, T.; Yin, P.; Chen, H. M.; Zhang, Y. Y.; Li, H. T.; Yao, S. Z. Angew. Chem., Int. Ed. 2018, 57, 4991.
[7] Wu, Y.-C.; You, J.-Y.; Guan, L.-T.; Shi, J.; Cao, L.; Wang, Z.-Y. Chin. J. Org. Chem. 2015, 35, 2465(in Chinese). (吴彦城, 尤嘉宜, 关丽涛, 石杰, 曹梁, 汪朝阳, 有机化学, 2015, 35, 2465.)
[8] Jiang, K.; Cao, L.; Hao, Z.-F.; Chen, M.-Y.; Cheng, J.-L.; Li, X.; Xiao, P.; Chen, L.; Wang, Z.-Y. Chin. J. Org. Chem. 2017, 37, 2221(in Chinese). (蒋凯, 曹梁, 郝志峰, 陈美艳, 程洁銮, 李晓, 肖萍, 陈亮, 汪朝阳, 有机化学, 2017, 37, 2221.)
[9] Jun, J. V.; Petersson, E. J.; Chenoweth, D. M. J. Am. Chem. Soc. 2018, 140, 9486.
[10] Li, Z.; Fang, M.; LaGasse, M. K.; Askim, J. R.; Suslick, K. S. Angew. Chem., Int. Ed. 2017, 56, 9860.
[11] Shan, Z.; Lu, M, S.; Wang, L.; MacDonald, B.; MacInnis, J.; Mkandawire, M.; Zhang, X.; Oakes, K. D. Chem. Commun. 2016, 52, 2087.
[12] Wu, Y.-C.; Jiang, K.; Luo, S.-H.; Cao, L.; Wu, H.-Q.; Wang, Z.-Y. Spectrochim. Acta, Part A 2018, 206, 632.
[13] Jiang, K.; Wu, Y.-C.; Wu, H.-Q.; Li, S.-L.; Luo, S.-H.; Wang, Z.-Y. J. Photochem. Photobiol., A 2018, 350, 52.
[14] Li, M.; Lu, H.-Y.; Liu, R.-L.; Chen, J.-D.; Chen, C.-F. J. Org. Chem. 2012, 77, 3670.
[15] Zhang, Y.-Y.; Chen, X.-Z.; Liu, X.-Y.; Wang, M.; Liu, J.-J.; Gao, G.; Zhang, X.-Y.; Sun, R.-Z.; Hou, S.-C.; Wang, H.-M. Sens. Actuators, B 2018, 273, 1077.
[16] Diana, R.; Caruso, U.; Concilio, S.; Piotto, S.; Tuzi, A.; Panunzi, B. Dyes Pigm. 2018, 155, 249.
[17] Wang, Y.; Mao, P.-D.; Wu, W.-N.; Mao, X.-J.; Fan, Y.-C.; Zhao, X.-L.; Xu, Z.-Q.; Xu, Z.-H. Sens. Actuators, B 2018, 255, 3085.
[18] Jung, J. M.; Lee, S. Y.; Kim, C. Sens. Actuators, B 2017, 251, 291.
[19] Hwang, S. M.; Kim, C. Inorg. Chim. Acta 2018, 482, 375.
[20] Hariharan, P. S.; Anthony, S. P. Spectrochim. Acta, Part A 2015, 136, 1658.
[21] Choi, Y. W.; Park, G. J.; Na, Y. J.; Jo, H. Y.; Lee, S. A.; You, G. R.; Kim, C. Sens. Actuators, B 2014, 194, 343.
[22] Hariharan, P. S.; Anthony, S. P. Anal. Chim. Acta 2014, 848, 74.
[23] Li, Y. R.; Wu, J.; Jin, X. J.; Wang, J. W.; Han, S.; Wu, W. Y.; Xu, J.; Liu, W. S.; Yao, X. J.; Tang, Y. Dalton Trans. 2014, 43, 1881.
[24] Song, E. J.; Park, G. J.; Lee, J. J.; Lee, S.; Noh, I.; Kim, Y.; Kim, S. J.; Kim, C.; Harrison, R. G. Sens. Actuators, B 2015, 213, 268.
[25] Kundu, A.; Hariharan, P. S.; Prabakaran, K.; Anthony, S. P. Spectrochim. Acta, Part A 2015, 151, 426.
[26] Pannipara, M.; Al-Sehemi, A. G.; Irfan, A.; Assiri, M.; Kalam, A.; Al-Ammari, Y. S. Spectrochim. Acta, Part A 2018, 201, 54.
[27] Behera, N.; Manivannan, V. J. Photochem. Photobiol., A 2018, 353, 77.
[28] Liao, Z.; Liu, Y.; Han, S.-F.; Wang, D.; Zheng, J.-Q.; Zheng, X.-J.; Jin, L.-P. Sens. Actuators, B 2017, 244, 914.
[29] Jang, H. J.; Kang, J. H.; Yun, D.; Kim, C. J. Fluoresc. 2018, 28, 785.
[30] Tang, X.; Han, J.; Wang, Y.; Ni, L.; Bao, X.; Wang, L.; Zhang, W. L. Spectrochim. Acta, Part A 2017, 173, 721.
[31] Chang, L.-L.; Gao, Q.; Liu,-S.; Hu, C.-C.; Zhou, W.-J.; Zheng, M.-M. Dyes Pigm. 2018, 153, 117.
[32] Su, W.; Yuan, S. Z.; Wang, E. J. J. Fluoresc. 2017, 27, 1871.
[33] Roy, C. B.; Meshram, J. S. J. Lumin. 2016, 171, 208.
[34] Singh, A.; Singh, R.; Shellaiah, M.; Prakash, E. C.; Chang, H. C.; Raghunath, P.; Lin, M. C.; Lin, H. C. Sens. Actuators, B 2015, 207, 338.
[35] Gundogdu, L.; Kose, M.; Takeuchi, S.; Yokoyama, Y.; Orhan, E. J. Lumin. 2018, 203, 568.
[36] Guo, S. L.; Liu, G.; Fan, C. B.; Pu, S. Z. Sens. Actuators, B 2018, 266, 603.
[37] Chen, S.; Wang, W. J.; Yan, M. M.; Tu, Q.; Chen, S. W.; Li, T. B.; Yuan, M. S.; Wang, J. Y. Sens. Actuators, B 2018, 255, 2086.
[38] Wang, L. L.; Qu, Y.; Yang, Y. X.; Cao, J.; Wang, L. Sens. Actuators, B 2018, 269, 78.
[39] Zhang, S. S.; Wu, X. X.; Niu, Q. F.; Guo, Z. R.; Li, T. D.; Liu, H. X. J. Fluoresc. 2017, 27, 729.
[40] Puthiyedath, T.; Bahulayan, D. Sens. Actuators, B 2018, 272, 110.
[41] Sie, Y.-W.; Wan, C.-F.; Wu, A.-T. RSC Adv. 2017, 7, 2460.
[42] Sandhu, S.; Kumar, R.; Tripathi, N.; Singh, H.; Singh, P.; Kumar, S. Sens. Actuators, B 2017, 241, 8.
[43] Magri, D. C.; Fava, M. C.; Mallia, C. J. Chem. Commun. 2014, 50, 1009.
[44] Liang, C. S.; Jiang, S. M. Spectrochim. Acta, Part A 2017, 183, 267.
[45] Li, S. Z.; Huang, D. Y.; Wan, J. Y.; Yan, S. C.; Jiang, J. L.; Xiao, H. B. Sens. Actuators, B 2018, 275, 101.
[46] Jung, J. M.; Kang, J. H.; Han, J.; Lee, H.; Lim, M. H.; Kim, K. T.; Kim, C. Sens. Actuators, B 2018, 267, 58.
[47] Pandith, A.; Bhattarai, K. R.; Kumara, R.; Siddappa, G.; Chae, H.-J.; Seo, Y. J. Sens. Actuators, B 2019, 282, 730.
[48] Feng, X. J.; Fu, Y. L.; Jin, J.; Wu, J. X. Anal. Biochem. 2018, 563, 20.
[49] Xu, J. B.; Liu, N.; Hao, C. W.; Han, Q. Q.; Duan, Y. L.; Wu, J. Sens. Actuators, B 2019, 280, 129.
[50] Padhan, S. K.; Palei, J.; Rana, P.; Murmu, N.; Sahu, S. N. Spectrochim. Acta, Part A 2019, 208, 271.
[51] Tripathi, K.; Singh, A. K.; Sonkar, A. K.; Prakash, A.; Roy, J. K.; Mishra, L.; Sens. Actuators, B 2018, 275, 116.
[52] Wu, W.-N.; Wu, H.; Wang, Y.; Mao, X.-J.; Liu, B.-Z.; Zhao, X.-L.; Xu, Z.-Q.; Fan, Y.-C.; Xu, Z.-H. RSC Adv. 2018, 8, 5640.
[53] Wu, Y.-C.; Huo, J.-P.; Cao, L.; Ding, S.; Wang, L.-Y.; Cao, D. R.; Wang, Z.-Y. Sens. Actuators, B 2016, 237, 865.
[54] Wu, Y.-C.; You, J.-Y.; Jiang, K.; Xie, J.-C.; Li, S.-L.; Cao, D. R.; Wang, Z.-Y. Dyes Pigm. 2017, 140, 47.
[55] Singh, P.; Singh, H.; Bhargava, G.; Kumar, S. J. Mater. Chem. C 2015, 3, 5524.
[56] Joo, D. H.; Mok, J. S.; Bae, G. H.; Oh, S. E.; Kang, J. H.; Kim, C. Ind. Eng. Chem. Res. 2017, 56, 8399.
[57] Ding, W.-H.; Wang, D.; Zheng, X.-J.; Ding, W.-J.; Zheng, J.-Q.; Mu, W.-H.; Cao, W.; Jin, L.-P. Sens. Actuators, B 2015, 209, 359.
[58] Li, L.; Shen, Y.; Zhao, Y.-H.; Mu, L.; Zeng, X.; Redshaw, C.; Wei, G. Sens. Actuators, B 2016, 226, 279.
[59] Zhang, H.; Sun, T.; Ruan, Q.; Zhao, J.-L; Mu, L.; Zeng, X.; Jin, Z. W.; Su, S. B.; Luo, Q. Y.; Yan, Y. Y.; Redshaw, C. Dyes Pigm. 2019, 162, 257.
[60] Ta, S.; Das, S.; Ghosh, M.; Banerjee, M.; Hira, S. K.; Manna, P. P.; Das, D. Spectrochim. Acta, Part A 2019, 209, 170.
[61] Wan, C.-F.; Chang, Y.-J.; Chien, C.-Y.; Sie, Y.-W.; Hu, C.-H.; Wu, A.-T. J. Lumin. 2016, 178, 115.
[62] Wang, Q. M.; Tan, Y. Z.; Wang, N. H.; Lu, Z. X.; Wang, W. L. Spectrochim. Acta, Part A 2018, 201, 216.
[63] Singh, H.; Bhargava, G.; Kumar, S.; Singh, P.; Sens. Actuators, B 2018, 272, 43.
[64] Gwon, S. Y.; Rao, B. A.; Kim, H. S.; Son, Y. A.; Kim, S. H. Spectrochim. Acta, Part A 2015, 144, 226.
[65] Cao, L.; Xiong, J.-F.; Wu, Y.-C.; Ding, S.; Li, M.-B.; Xie, F.; Ma, Z.-H.; Wang, Z.-Y. Chin. J. Org. Chem. 2016, 36, 2053(in Chinese). (曹梁, 熊金峰, 吴彦城, 丁沙, 李铭冰, 谢芬, 马志晗, 汪朝阳, 有机化学, 2016, 36, 2053.)
[66] Su, P. R.; Zhu, Z. W.; Wang, J.; Cheng, B.; Wu, W. Y.; Iqbal, K.; Tang, Y. Sens. Actuators, B 2018, 273, 93.
[67] Kumar, A.; Chae, P. S. Sens. Actuators, B 2019, 281, 933.
[68] Okorochenkova, Y.; Porubsky, M.; Benicka, S.; Hlavac, J. Chem. Commun. 2018, 54, 7589.
[69] Okda, H. E.; Sayed, S. E.; Otri, I.; Ferreora, R. C. M.; Costa, S. P. G.; Raposo, M. M. M.; Martínez-Máñez, R.; Sancenón, F. Dyes Pigm. 2019, 162, 303.
[70] Wu, Y.-C.; Luo, S.-H.; Cao, L.; Jiang, K.; Wang, L.-Y.; Xie, J.-C.; Wang, Z.-Y. Anal. Chim. Acta 2017, 976, 74.
[71] Jiang, K.; Luo, S.-H.; Pang, C.-M.; Wang, B.-W.; Wu, H.-Q.; Wang, Z.-Y. Dyes Pigm. 2019, 162, 367.
[72] Chahal, M. K.; Sankar, M. Dalton Trans. 2017, 46, 11669.
[73] Zhang, X. Y.; Chen, S. S.; Jin, S. H.; Zhang, Y.; Chen, X.; Zhang, Z.; Shu, Q. H. Sens. Actuators, B 2017, 242, 994.
[74] Kumar, V.; Raviraju, G.; Rana, H.; Rao, V. K.; Gupta, A. K. Chem. Commun. 2017, 53, 12954.
[75] Li, H. Q.; Sun, X. Q.; Zheng, T.; Xu, Z. X.; Song, Y. X.; Gu, X. H. Sens. Actuators, B 2019, 279, 400.
[76] Xie, X. X.; Yin, C. X.; Yue, Y. K.; Chao, J. B.; Huo, F. J. Sens. Actuators, B 2018, 277, 647.
[77] Thomas, S. W.; Joly, G. D.; Swager, T. M. Chem. Rev. 2007, 107, 1339.
[78] Geng, T.-M.; Wu, D.-Y.; Huang, W.; Huang, R.-Y.; Wu, G.-H. J Polym Res 2014, 21, 354.
[79] Chen, H.; Dai, W.; Huang, J. X.; Chen, S. J.; Yan, X. H. J. Mater. Sci. 2018, 53, 15717.
[80] Guo, Z. Q.; Zhu, W. H.; Tian, H. Macromol. 2010, 43, 739.
[81] Geng, T.-M.; Wu, D.-Y.; Huang, W. J. Polym. Res. 2015, 22, 40.
[82] Geng, T.-M.; Wang, X.; Jiang, H.; Song, W.; Ni, R. F.; Chen, J.; Wang, Y. J. Fluoresc. 2016, 26, 977.
[83] Hu, J. M.; Dai, L.; Liu, S. Y. Macromol. 2011, 44, 4699.
[84] Guo, C. X.; Li, P.; Pei, M. S.; Zhang, G. Y. Sens. Actuators, B 2015, 221, 1223.
[85] Wang, L. Y.; Fang, G. P.; Cao, D. R. Sens. Actuators, B 2015, 221, 63.
[86] Wang, T. S.; Zhang, N.; Li, Q. B.; Li, Z. L.; Bao, Y. Y.; Bai, R. K. Sens. Actuators, B 2016, 225, 81.
[87] Bao, Y. Y.; Wang, T. S.; Li, Q. B.; Du, F. F.; Bai, R. K.; Smet, M.; Dehaen, W. Polym. Chem. 2014, 5, 792.
[88] Ju, P. Y.; Su, Q.; Liu, Z. Q.; Li, X. D.; Guo, B. X.; Liu, W. T.; Li, G. H.; Wu, Q. L. J. Mater. Sci. 2019, 54, 851.
[89] Qu, J.-B.; Li, S.-H.; Xu, Y.-L.; Liu, Y.; Liu, J.-G. Sens. Actuators, B 2018, 272, 124.
[90] Kumar, V. V.; Thenmozhi, M. K.; Ganesan, A.; Ganesan, S. S.; Anthony, S. P. RSC Adv. 2015, 5, 88125.
[91] Ding, P.; Xin, X.; Zhao, L. L.; Xie, Z. C.; Zhang, Q. H.; Jiao, J. M.; Xu, G. Y. RSC Adv. 2017, 7, 3051.
[92] Wu, Z.-F.; Gong, L.-K.; Huang, X.-Y. Inorg. Chem. 2017, 56, 7397.
[93] Hu, J.-S.; Dong, S.-J.; Wu, K.; Zhang, X.-L.; Jiang, J.; Yuan, J.; Zheng, M.-D. Sens. Actuators, B 2018, 283, 255.
[94] Chen, K.; Schmittel, M. Analyst 2013, 138, 6742.
[95] Liu, Y.; Ma, J. J.; Xu, C.; Yang, Y.; Xia, M. F.; Jiang, H.; Liu, W. S. Dalton Trans. 2018, 47, 13543.
[96] Yang, Y.; Qiu, F. Z.; Xu, C.; Feng, Y.; Zhang, G. L.; Liu, W. S. Dalton Trans. 2018, 47, 7480.
[97] Yang, C. L.; Xu, J.; Ma, J. Y.; Zhu, D. Y.; Zhang, Y. F.; Liang, L. Y.; Lü, M. G. Polym. Chem. 2012, 3, 2640.
[98] Yang, Y.; Song, X. R.; Xu, C.; Wang, Y. Z.; Zhang, G. L.; Liu, W. S. Dalton Trans. 2018, 47, 11077.
[99] Pang, C.-M.; Luo, S.-H.; Hao, Z.-F.; Gao, J.; Huang, Z.-H.; Yu, J.-H.; Yu, S.-M.; Wang, Z.-Y. Chin. J. Org. Chem. 2018, 38, 2606(in Chinese). (庞楚明, 罗时荷, 郝志峰, 高健, 黄召昊, 余家海, 余思敏, 汪朝阳, 有机化学, 2018, 38, 2606.)
[100] Wu, Z.-F.; Huang, X.-Y. Dalton Trans. 2017, 46, 12597.
[101] Dalapati, R.; Biswas, S. Sens. Actuators, B 2017, 239, 759.
[102] Li, H. H.; Han, Y. B.; Shao, Z. C.; Li, N.; Huang, C.; Hou, H. W. Dalton Trans. 2017, 46, 12201.
[103] Li, J.-M.; Li, R.; Li, X. CrystEngComm 2018, 20, 4962.
[104] Shi, M.; Yang, J.; Liu, Y.-Y.; Ma, J.-F. Dyes Pigm. 2016, 129, 109.
[105] Chen, S. G.; Shi, Z. Z.; Qin, L.; Jia, H. L.; Zheng, H. G. Cryst. Growth Des. 2017, 17, 67.
[106] Gong, W.-J.; Yao, R.; Li, H.-X.; Ren, Z.-G.; Zhang, J.-G.; Lang, J.-P. Dalton Trans. 2017, 46, 16861.
[107] Natarajan, S.; Jana, A. K. ChemPlusChem 2017, 82, 1153.
[108] Wang, X. R.; Huang, Z.; Du, J.; Wang, X. Z.; Gu, N.; Tian, X.; Li, Y.; Liu, Y. Y.; Huo, J. Z.; Ding, B. Inorg. Chem. 2018, 57, 12885.
[109] Wang, X. R.; Du, J.; Huang, Z.; Liu, K.; Liu, Y. Y.; Huo, J. Z.; Liu, Z. Y.; Dong, X. Y.; Chen, L. L.; Ding, B. J. Mater. Chem. B 2018, 6, 4569.
[110] Li, B.; Chen, X.; Hu, P.; Kirchon, A.; Zhao, Y.-M.; Pang, J. D.; Zhang, T. L.; Zhou, H.-C. ACS Appl. Mater. Interfaces 2019, 11, 8227.
[111] Dong, B.-X.; Pan, Y.-M.; Liu, W.-L.; Teng, Y.-L. Cryst. Growth Des. 2018, 18, 431.
[112] Erdemir, S.; Kocyigi, T. O. Sens. Actuators, B 2018, 273, 56.
[113] Moghadam, F. N.; Amirnasr, M.; Meghdadi, S.; Eskandari, K.; Buchholz, A.; Plass, W. Spectrochim. Acta, Part A 2019, 207, 6.
[114] Ekbote, A.; Mobin, S. M.; Misra, R. J. Mater. Chem. C 2018, 6, 10888.
[115] Kundu, B. K.; Mandal, P.; Mukhopadhyay, B. G.; Tiwari, R.; Nayak, D.; Ganguly, R. Sens. Actuators, B 2019, 282, 347.
[116] Chen, L.; Oh, H.; Wu, D.; Kim, M. H.; Yoon, J. Chem. Commun. 2018, 34, 2276.
[117] TG, A. K.; Tekuria, V.; Mohan, M.; Trivedi, D. R. Sens. Actuators, B 2019, 284, 271.

文章导航

/