超分子聚集诱导发光材料的研究进展及展望
收稿日期: 2023-05-10
修回日期: 2023-06-30
网络出版日期: 2023-07-27
基金资助
国家自然科学基金(22165026)
Research Progress and Prospect of Aggregation-Induced Emission Supramolecular Luminescence Materials
Received date: 2023-05-10
Revised date: 2023-06-30
Online published: 2023-07-27
Supported by
National Natural Science Foundation of China(22165026)
通过超分子自组装构建发光材料是超分子化学研究的重要领域之一. 超分子自组装作为一种简单且高效的手段, 可以将不同结构的分子通过非共价键作用力构建成具有精确结构和多功能的组装体, 进一步赋予了超分子材料独特的物理特性. 由于超分子发光材料中非共价键相互作用力具有动态且可逆的性质, 因此使其具有对刺激物特异性识别和对微环境变化敏感的特点, 从而被广泛应用于生物传感和成像、药物传递、化学传感、人工光收集系统、信息加密和光催化等领域. 基于此, 为了了解超分子发光材料的最新研究进展, 主要按照氢键相互作用、π-π堆积和多种非共价键相互作用, 较系统地阐述了最近四年超分子发光材料, 从设计到制备再到应用的最新研究进展, 并且进一步展望了其未来所面临的挑战.
鲁会名 , 马拉毛草 , 马恒昌 . 超分子聚集诱导发光材料的研究进展及展望[J]. 有机化学, 2023 , 43(12) : 4075 -4105 . DOI: 10.6023/cjoc202305010
The construction of luminescent materials by supramolecular self-assembly is one of the important fields in supramolecular chemistry. Supramolecular self-assembly, as a simple and efficient strategy, can construct different types of molecules through non-covalent bonding, leading to the multifunctional assembly with precise structure, which further endows supramolecular materials with unique photophysical properties. Due to the dynamic and reversible nature of non-covalent bond interaction, supramolecular luminescence materials have the characteristics of specific recognition of stimuli and sensitivity to microenvironment changes, so they are widely used in the fields of biosensing and imaging, drug delivery, chemical sensing, artificial light collection system, information encryption and photocatalysis. Based on this, in order to understand the latest research progress of supramolecular luminescence materials, the latest research progress of supramolecular luminescence materials from design to preparation and application in the last four years is systematically described, mainly in terms of hydrogen bond interaction, π-π stacking and various non-covalent bond interactions. Its future challenges are prospected.
| [1] | (a) Abbas M.; Atiq A.; Xing R.; Yan X. J. Mater. Chem. B 2021, 9, 4444. |
| [1] | (b) Giuri D.; Ravarino P.; Tomasini C. Org. Biomol. Chem. 2021, 19, 4622. |
| [1] | (c) Ke R.; Lin Z.; Zhang H.; Zhou S. J. Phys.: Conf. Ser. 2022, DOI: 10.1088/1742-6596/2324/1/012007. |
| [2] | Pederson C. J. J. Am. Chem. Soc. 1967, 89, 7017. |
| [3] | (a) Zhang G.; Mastalerz M. Chem. Soc. Rev. 2014, 43, 1934. |
| [3] | (b) James T. D. Front. Chem. 2017, 5, 83. |
| [4] | Ji X.; Ahmed M.; Long L.; Khashab N. M.; Huang F.; Sessler J. L. Chem. Soc. Rev. 2019, 48, 2682. |
| [5] | Lin M.; Dai Y.; Xia F.; Zhang X. J. Mater. Sci. Eng., C 2021, 119, 111626. |
| [6] | Chen H.; Fraser S. J. Nat. Rev. Mater. 2021, 6, 804. |
| [7] | (a) Dey N.; Haynes C. J. E. ChemPlusChem 2021, 86, 418. |
| [7] | (b) Zeng W.; Lin M.; Zhu L. Y.; Lin M. J. Chin. J. Chem. 2022, 40, 39. |
| [8] | Webber M. J.; Langer R. Chem. Soc. Rev. 2017, 46, 6600. |
| [9] | (a) Kumar A.; Sun S. S.; Lees A. J. Coord. Chem. Rev. 2008, 252, 922. |
| [9] | (b) Mako T. L.; Racicot J. M.; Levine M. Chem. Rev. 2019, 119, 322. |
| [10] | Liu J.; Sun J.; Pan C.; Yang G. ChemistrySelect 2023, 8, e20220297. |
| [11] | Hou X.; Ke C.; Bruns C. J.; Mc Gonigal P. R.; Pettman R. B.; Stoddart J. F. Nat. Commun. 2015, 6, 6884. |
| [12] | Qin L.; Wang R.; Xin X.; Zhang M.; Liu T.; Lv H.; Yang G. Y. Appl. Catal.,B 2022, 312, 121386. |
| [13] | Xu A.; Wang G.; Li Y.; Dong H.; Yang S.; He P.; Ding G. Small 2020, 16, 2004621. |
| [14] | Luo J.; Xie Z.; Lam J. W. Y.; Cheng L.; Chen H.; Qiu C.; Kwok H. S.; Zhan X. W.; Liu Y. Q.; Zhu D. B.; Tang B. Z. Chem. Commun. 2001, 1740. |
| [15] | Kwok R. T. K.; Leung C. W. T.; Lam J. W. Y.; Tang B. Z. Chem. Soc. Rev. 2015, 44, 4228. |
| [16] | Nie H.; Wei Z.; Ni X. L.; Liu Y. Chem. Rev. 2022, 122, 9032. |
| [17] | (a) Mao X. Y.; Xie F. L.; Wang X. H.; Wang Q. S.; Qiu Z. P.; Elsegood M. R. J.; Bai J.; Feng X.; Redshaw C.; Huo Y. P.; Hu J. Y.; Chen Q. Chin. J. Chem. 2021, 39, 2154. |
| [17] | (b) Han T.; Yan D. Y.; Wu Q.; Song N.; Zhang H. K.; Wang D. Chin. J. Chem. 2021, 39, 677. |
| [18] | Gao H. Q.; Jiao D.; Ou H. L.; Zhang J. T.; Ding D. Acta Chim. Sinica 2021, 79, 319. (in Chinese) |
| [18] | (高贺麒, 焦迪, 欧翰林, 章经天, 丁丹, 化学学报, 2021, 79, 319.) |
| [19] | Huang A.; Li Q.; Li Z. Chin. J. Chem. 2022, 40, 2356. |
| [20] | Li J.; Wang J.; Li H.; Li H.; Song N.; Wang D.; Tang B. Z. Chem. Soc. Rev. 2020, 49, 1144. |
| [21] | Wang Y.; Wu H.; Hu W.; Stoddart J. F. Adv. Mater. 2022, 34, 2105405. |
| [22] | Zhang B.; Li Z.; Zhang S.; Lv J.; Dong D.; Han B.; Yang Y.; Yang Z.; Sun Y.; Lu H.; Ma H. Ind. Eng. Chem. Res. 2021, 60, 11649. |
| [23] | Xiao T.; Wu H.; Sun G.; Diao K.; Wei X.; Li Z. Y.; Sun X.; Wang L. Chem. Commun. 2020, 56, 12021. |
| [24] | (a) Xiao T.; Zhang L.; Wu H.; Qian H.; Ren D.; Li Z. Y.; Sun Q. Chem. Commun. 2021, 57, 5782. |
| [24] | (b) Xiao T.; Shen Y.; Bao C.; Diao K.; Ren D.; Qian H.; Zhang L. RSC Adv. 2021, 11, 30041. |
| [25] | Tao L.; Luo Z. W.; Lan K.; Wang P.; Guan Y.; Shen Z.; Xie H. L. Polym. Chem. 2020, 11, 6288. |
| [26] | Li D.; Yang Y.; Yang J.; Fang M.; Tang B. Z.; Li Z. Nat. Commun. 2022, 13, 347. |
| [27] | Sun X. W.; Wang Z. H.; Li Y. J.; Zhang Y. F.; Zhang Y. M.; Yao H.; Wei T. B.; Lin Q. Macromolecules 2021, 54, 373. |
| [28] | Gao A.; Han Q.; Wang Q.; Cao X.; Chang X.; Zhou Y. Dyes Pigm. 2021, 195, 109689. |
| [29] | Feng J.; Gu Z.; Ma W.; Jiang S.; Jiao Y.; Liu L.; Xu B.; Tian W. J. Phys. Chem. C 2021, 125, 21270. |
| [30] | Zhang Q.; Wang W.; Cai C.; Wu S.; Li J.; Li F.; Dong S. Mater. Horiz. 2022, 9, 1984. |
| [31] | Yao Y.; Xu Z.; Liu B.; Xiao M.; Yang J.; Liu W. Adv. Funct. Mater. 2020, 2006944. |
| [32] | Cho H. J.; Jeong D. Y.; Moon H.; Kim T.; Chung Y. K.; Lee Y.; Lee Z.; Huh J.; You Y.; Song C. Aggregate 2022, 3, e168. |
| [33] | Liu H.; Hu Z.; Zhang H.; Li Q.; Lou K.; Ji X. Angew. Chem. 2022, 134, e202203. |
| [34] | Chen Y.; Xu Z.; Hu W.; Li X.; Cheng Y.; Quan Y. Macromol. Rapid Commun. 2021, 42, 2000548. |
| [35] | Bhaumik S. K.; Patra Y. S.; Banerjee S. Chem. Commun. 2020, 56, 9541. |
| [36] | Rana P.; Marappan G.; Sivagnanam S.; Surya V. J.; Sivalingam Y.; Das P. Mater. Chem. Front. 2022, 6, 1421. |
| [37] | Ma Y.; Li B.; Zhang K.; Wan Q.; Wang Z.; Tang B. Z. J. Mater. Chem. C 2020, 8, 13705. |
| [38] | Qu W. J.; Yang H. H.; Hu J. P.; Qin P.; Zhao X. X.; Lin Q.; Yao H.; Zhang Y. M.; Wei T. B. Dyes Pigm. 2021, 186, 108949. |
| [39] | Yao H.; Niu Y. B.; Kan X. T.; Hu Y. P.; He Y. Y.; Wei T. B.; Zhang Y. M.; Lin Q. Dyes Pigm. 2022, 198, 110021. |
| [40] | Yang X. G.; Zhang J. R.; Guo J. H.; Ma C. Y.; Tian X. K.; Dou C. X. Dyes Pigm. 2023, 210, 110988. |
| [41] | Li Y. J.; Zhang Y. F.; Zhang Y. M.; Wang Z. H.; Yang H. L.; Yao H.; Wei T. B.; Lin Q. Dyes Pigm. 2020, 181, 108563. |
| [42] | Chen Y.; Zhang L.; Wang L.; Guo L.; Liu C. Mater. Chem. Front. 2021, 5, 7808. |
| [43] | Luo H.; Ren X. K.; Zhang B. H.; Huang Y. Q.; Lu L.; Song J. Dyes Pigm. 2021, 188, 109148. |
| [44] | Zhao X.; Zhao L.; Xiao Q.; Xiong H. Chin. Chem. Lett. 2021, 32, 1363. |
| [45] | Hunter C. A.; Sanders J. K. M. J. Am. Chem. Soc. 1990, 112, 5525. |
| [46] | (a) Du X.; Hao H.; Qin A.; Tang B. Z. Dyes Pigm. 2020, 180, 108413. |
| [46] | (b) Bai H.; Liu Z.; Zhang T.; Du J.; Zhou C.; He W.; Chau J. H. C.; Kwok R. T. K.; Lam J. W. Y.; Tang B. Z. ACS Nano 2020, 14, 7552. |
| [47] | Zhou W. L.; Chen Y.; Yu Q.; Zhang H.; Liu Z. X.; Dai X. Y.; Li J. J.; Liu Y. Nat. Commun. 2020, 11, 4655. |
| [48] | Li Y.; Qin C.; Li Q.; Wang P.; Miao X.; Jin H.; Ao W.; Cao L. Adv. Optical Mater. 2020, 8, 1902154. |
| [49] | Bi X.; Hao W.; Liu H.; Chen X.; Xie M.; Wang Y.; Zhao Y. Dyes Pigm. 2021, 189, 109267. |
| [50] | Shen F. F.; Chen Y.; Xu X.; Yu H. J.; Wang H.; Liu Y. Small 2021, 17, 2101185. |
| [51] | Shen F. F.; Chen Y.; Dai X.; Zhang H. Y.; Zhang B.; Liu Y.; Liu Y. Chem. Sci. 2021, 12, 1851. |
| [52] | Shi X.; Zhang J.; Liu J.; Zhao X.; Wang H.; Wei P.; Ni X.; Sung H. H.-Y.; Williams I. D.; Ng W. K.; Wong K. S.; Lam J. W. Y.; Wang L.; Tang B. Z. 2021, DOI: 10.26434/chemrxiv-2021-dh4vj. |
| [53] | Li X. L.; Wang Y.; Zhang M. H.; Jiang M.; Liu H.; Wang R. Z.; Yu S.; Xing L. B. Dyes Pigm. 2022, 197, 109895. |
| [54] | Wang Y.; Zhu R.; Hang Y.; Wang R.; Dong R.; Yu S.; Xing L. B. Polym. Chem. 2023, 14, 248. |
| [55] | Luo Y.; Gan S.; Zhang W.; Jia M.; Chen L.; Redshaw C.; Tao Z.; Xiao X. Mater. Chem. Front. 2022, 6, 1021. |
| [56] | Tao W.; Zhang L.; Gong J.; Zhang J. X.; Wang K.; Jiang X.; He X.; Wei P. Dyes Pigm. 2023, 210, 110967. |
| [57] | Zhang T. T.; Yang X. N.; Hu J. H.; Luo Y.; Liu H. J.; Tao Z.; Xiao X.; Redshaw C. Chem. Eng. J. 2023, 452, 138960. |
| [58] | Ma X.; Yue J.; Qiao B.; Zhou L.; Gao Y.; Wang Y.; Lai Y.; Geng Y.; Feng E.; Liu M. Mater. Adv. 2021, 2, 6075. |
| [59] | Zhou M.; Li L.; Xie W.; He Z.; Li J. Macromol. Rapid Commun. 2021, 42, 2100248. |
| [60] | Wang N.; Zhao J.; Xu Q.; Xing P.; Xu X. D.; Yang H. B.; Feng S. J. Mater. Chem. C 2022, 10, 13860. |
| [61] | Li W. J.; Jiang H.; Wang X. Q.; Zhang D.-Y.; Zhu Y.; Ke Y.; Wang W.; Yang H. B. Mater. Today Chem. 2022, 24, 100874. |
| [62] | Wang W. M.; Dai D.; Wu J. R.; Wang C. Y.; Wang Y.; Yang Y. W. Chem. Eur. J. 2021, 27, 11879. |
| [63] | Xiao T.; Chen D.; Qian H.; Shen Y.; Zhang L.; Li Z. Y.; Sun X. Q. Dyes Pigm. 2023, 210, 110958. |
| [64] | Li R.; Chen W.; Yang Y.; Li H.; Xu F.; Duan Z.; Liang T.; Wen H.; Tian W. Polym. Chem. 2020, 11, 5642. |
| [65] | Wu H.; Xiao T. Front. Chem. 2020, 8, 610093. |
| [66] | Zhou W.; Wang Z.; Zhang J.; Hua S.; Xie Q.; Liu Z.; Liu L.; Liang A. Dyes Pigm. 2020, 172, 107790. |
| [67] | Xiao T.; Wang J.; Shen Y.; Bao C.; Lia Z. Y.; Sun X. O.; Wang L. Chin. Chem. Lett. 2021, 32, 1377. |
| [68] | Cuc T. T. K.; Nhien P. Q.; Khang T. M.; Chen H. Y.; Wu C. H.; Hue B. B.; Li Y. K.; Wu Judy. I.; Lin H. C. ACS Appl. Mater. Interfaces 2021, 13, 20662. |
| [69] | Wang X. H.; Lou X. Y.; Lu T.; Wang C.; Tang J.; Liu F.; Wang Y.; Yang Y. W. ACS Appl. Mater. Interfaces 2021, 13, 4593. |
| [70] | Zhu X.; Zhao J.; Dai F.; Xu W.; Chen L.; Xiao X.; Tao Z.; Zhang C. Spectrochim. Acta, Part A 2021, 250, 119381. |
| [71] | Zuo M.; Qian W.; Hao M.; Wang K.; Hua X. Y; Wang L. Chin. Chem. Lett. 2021, 32, 1381. |
| [72] | Liu D.; Du J.; Qi S.; Li M.; Wang J.; Liu M.; Du X.; Wang X.; Ren B.; Wu D.; Shen J. Mater. Chem. Front. 2021, 5, 1418 |
| [73] | Zhao X.; Chen Y.; Dai X. Y.; Zhou W. L.; Li J. J.; Liu Y. Adv. Photonics Res. 2020, 1, 2000007. |
| [74] | Liu J.; Sun X. W.; Huang T. T.; Zhang Y. M.; Yao H.; Wei T. B.; Lin Q. Chin. J. Chem. 2021, 39, 3421. |
| [75] | Liu G.; Zhang H.; Xu X.; Zhou Q.; Dai X.; Fan L.; Mao P.; Liu Y. Mater. Today Chem. 2021, 22, 100628. |
| [76] | Chen C.; Ni X.; Tian H. W.; Liu Q.; Guo D. S.; Ding D. Angew. Chem. 2020, 132, 10094. |
| [77] | Chen X.; Gao H.; Deng Y.; Jin Q.; Ji J.; Ding D. ACS Nano 2020, 14, 5121. |
| [78] | Li D.; Chen J.; Xu X.; Bao C.; Zhang Q. Chem. Commun. 2020, 56, 13385. |
| [79] | Fu R.; Zhang S.; Liu X. D.; Xu J.; Feng S. Chem. Commun. 2020, 56, 6719. |
| [80] | Li B.; Lin C.; Lu C.; Zhang J.; He T.; Qiu H.; Yin S. Mater. Chem. Front. 2020, 4, 869. |
| [81] | Hu Y. X.; Jia P. P.; Zhang C. W.; Xu X. D.; Niu Y.; Zhao X.; Xu Q.; Xu L.; Yang H. B. Org. Chem. Front. 2021, 8, 5250. |
| [82] | Feng Y.; Jiang N.; Zhu D.; Su Z.; Bryce M. R. J. Mater. Chem. C 2020, 8, 11540. |
| [83] | Wei T. B.; Zhao Q.; Li Z. H.; Dai X. Y.; Niu Y. B.; Yao H.; Zhang Y. M.; Qu W. J.; Lin Q. Dyes Pigm. 2021, 192, 109436. |
| [84] | Yao H.; Zhou Q.; Zhang Y.; Hua Y.; Kana X.; Chena Y.; Gong G.; Zhang Q.; Wei T. B.; Lin Q. Chin. Chem. Lett. 2020, 31, 1231. |
| [85] | Jiang H.; Xie L.; Duan Z.; Lin K.; He Q.; Lynch V. M.; Sessler J. L.; Wang H. Chem.-Eur. J. 2021, 27, 15006. |
| [86] | Shi N.; Ding Y.; Wang D.; Hu X.; Li L.; Dai C.; Liu D. Int. J. Biol. Macromol. 2021, 187, 722. |
| [87] | Song Q.; Goia S.; Yang J.; Stephen C. L. Hall.; Staniforth M.; Stavros V. G.; Perrier S.. J. Am. Chem. Soc. 2021, 143, 382. |
| [88] | Liu H.; Wei S.; Qiu H.; Si M.; Lin G.; Lei Z.; Lu W.; Zhou L.; Chen T. Adv. Funct. Mater. 2022, 32, 2108830. |
| [89] | Liu Y.; Cao Y.; Zhang X.; Lin Y.; Li W.; Demir B.; Searles D. J.; Whittaker A. K.; Zhang A. ACS Nano 2021, 15, 20067. |
| [90] | Wang Y.; Niu D.; Ouyang G.; Liu M. Nat. Commun. 2022, 13, 1710. |
| [91] | Gao K.; Feng Q.; Zhang Z.; Zhang Z.; Hou Y.; Mu C.; Li X.; Zhang M. Angew. Chem., Int. Ed. 2022, 61, e2022099. |
/
| 〈 |
|
〉 |
