综述与进展

C—N轴手性化合物的不对称催化合成研究进展

  • 陈宛婷 ,
  • 钟雄威 ,
  • 邢佳乐 ,
  • 吴昌书 ,
  • 高杨
展开
  • 广东工业大学轻工化工学院 广州 510006
作者对文章贡献一致

收稿日期: 2023-08-13

  修回日期: 2023-09-30

  网络出版日期: 2023-10-30

基金资助

国家自然科学基金(22271065)

Progress in Asymmetric Catalytic Synthesis of C—N Axis Chiral Compounds

  • Wanting Chen ,
  • Xiongwei Zhong ,
  • Jiale Xing ,
  • Changshu Wu ,
  • Yang Gao
Expand
  • School of Chemical Engineering and Light Industry, Guangdong University of Technology, Guangzhou 510006
The authors contributed equally to this work.
* Corresponding author. E-mail:

Received date: 2023-08-13

  Revised date: 2023-09-30

  Online published: 2023-10-30

Supported by

National Natural Science Foundation of China(22271065)

摘要

C—N轴手性化合物在天然产物、手性药物以及手性配体等诸多领域有着广泛应用, 通过不对称催化高效构建 C—N轴手性受到越来越广泛的关注. 此文旨在综述近年国内外在C—N轴手性化合物不对称催化合成方面取得的研究进展, 主要从前手性分子的去对称化或外消旋体的动力学拆分、C—N轴的阻旋选择性官能团化以及阻旋选择性C—N偶联等三方面进行讨论. 重点关注不对称催化体系的发展以及控制对映选择性的关键因素, 并对该领域存在的问题和未来发展方向进行讨论.

本文引用格式

陈宛婷 , 钟雄威 , 邢佳乐 , 吴昌书 , 高杨 . C—N轴手性化合物的不对称催化合成研究进展[J]. 有机化学, 2024 , 44(2) : 349 -377 . DOI: 10.6023/cjoc202308012

Abstract

Enantioenriched C—N axial chiral compounds are ubiquitous in many important field, such as natural products, chiral drugs and chiral ligands. Therefore, efficient construction of C—N axis chirality through asymmetric catalytic synthesis has attracted more and more attention and research interest. In this review, the recent progress in asymmetric synthesis of C—N axis chiral compounds has been discussed, mainly from three aspects: desymmetrization of prochiral molecules or kinetic resolution of racemates, atroposelective functionalization of C—N axis, and atroposelective C—N coupling reaction. The topic focuses on the evolution of asymmetric catalytic system and the key factors of chiral control. The existing problems and future development direction of this field are also discussed. This paper is a timely and systematic review and will stimulate more extensive research interest.

参考文献

[1]
(a) Cheng, J. K.; Xiang, S.-H.; Li, S.; Ye, L.; Tan, B. Chem. Rev. 2021, 121, 4805.
[1]
(b) Cheng, J. K.; Xiang, S.-H.; Tan, B. Acc. Chem. Res. 2022, 55, 2920.
[1]
(c) Da, B.; Xiang, S.; Li, S.; Tan, B. Chin. J. Chem. 2021, 39, 1787.
[1]
(d) Wang, Y.-B.; Tan, B. Acc. Chem. Res. 2018, 51, 534.
[2]
(a) Kitagawa O. Acc. Chem. Res. 2021, 54, 719.
[2]
(b) Shi, B.-F.; Colobert, F. Chem. Catal. 2021, 1, 485.
[3]
Wu, Y.-J.; Liao, G.; Shi, B.-F. Green Synth. Catal. 2022, 3, 117.
[4]
(a) Curran, D. P.; Qi, H.; Geib, S. J.; DeMello, N. C. J. Am. Chem. Soc. 1994, 116, 3131.
[4]
(b) Duan, W.-L.; Imazaki, Y.; Shintani, R.; Hayashi, T. Tetrahedro. 2007, 63, 8529.
[5]
Wang, J.; Chen, H.; Kong, L.; Wang, F.; Lan, Y.; Li, X. ACS Catal. 2021, 11, 9151.
[6]
Wang, J.; Li, X. Sci. China Chem. 2023, 66, 2046.
[7]
Sun, F.; Wang, T.; Cheng, G.-J.; Fang, X. ACS Catal. 2021, 11, 7578.
[8]
Gu, X.-W.; Sun, Y.-L.; Xie, J.-L.; Wang, X.-B.; Xu, Z.; Yin, G.-W.; Li, L.; Yang, K.-F.; Xu, L.-W. Nat. Commun. 2020, 11, 2904.
[9]
Liu, H.-C.; Tao, H.-Y.; Cong, H.; Wang, C.-J. J. Org. Chem. 2016, 81, 3752.
[10]
(a) Di Iorio, N.; Righi, P.; Mazzanti, A.; Mancinelli, M.; Ciogli, A.; Bencivenni, G. J. Am. Chem. Soc. 2014, 136, 10250.
[10]
(b) Eudier, F.; Righi, P.; Mazzanti, A.; Ciogli, A.; Bencivenni, G. Org. Lett. 2015, 17, 1728.
[10]
(c) Mondal, S.; Mukherjee, S. Org. Lett. 2022, 24, 8300.
[11]
(a) Di Iorio, N.; Champavert, F.; Erice, A.; Righi, P.; Mazzanti, A.; Bencivenni, G. Tetrahedro. 2016, 72, 5191.
[11]
(b) Di Iorio, N.; Soprani, L.; Crotti, S.; Marotta, E.; Mazzanti, A.; Righi, P.; Bencivenni, G. Synthesi. 2017, 49, 1519.
[12]
Zhang, J.; Zhang, Y.; Lin, L.; Yao, Q.; Liu, X.; Feng, X. Chem. Commun. 2015, 51, 10554.
[13]
(a) Zhuo, S.; Zhu, T.; Zhou, L.; Mou, C.; Chai, H.; Lu, Y.; Pan, L.; Jin, Z.; Chi, Y. R. Angew. Chem.. Int. Ed. 2019, 58, 1784.
[13]
(b) Barik, S.; Shee, S.; Das, S.; Gonnade, R. G.; Jindal, G.; Mukherjee, S.; Biju, A. T. Angew. Chem.. Int. Ed. 2021, 60, 12264.
[14]
Jin, J.; Huang, X.; Xu, J.; Li, T.; Peng, X.; Zhu, X.; Zhang, J.; Jin, Z.; Chi, Y. R. Org. Lett. 2021, 23, 3991.
[15]
Zhang, J.-W.; Xu, J.-H.; Cheng, D.-J.; Shi, C.; Liu, X.-Y.; Tan, B. Nat. Commun. 2016, 7, 10677.
[16]
Zhang, L.-L.; Zhang, J.-W.; Xiang, S.-H.; Guo, Z.; Tan, B. Org. Lett. 2018, 20, 6022.
[17]
Zhang, L.; Xiang, S.-H.; Wang, J.; Xiao, J.; Wang, J.-Q.; Tan, B. Nat. Commun. 2019, 10, 566.
[18]
Dai, L.; Zhou, X.; Guo, J.; Dai, X.; Huang, Q.; Lu, Y. Nat. Commun. 2023, 14, 4813.
[19]
Hirai, M.; Terada, S.; Yoshida, H.; Ebine, K.; Hirata, T.; Kitagawa, O. Org. Lett. 2016, 18, 5700.
[20]
(a) Diener, M. E.; Metrano, A. J.; Kusano, S.; Miller, S. J. J. Am. Chem. Soc. 2015, 137, 12369.
[20]
(b) Crawford, J. M.; Stone, E. A.; Metrano, A. J.; Miller, S. J.; Sigman, M. S. J. Am. Chem. Soc. 2018, 140, 868.
[21]
Vaidya, S. D.; Toenjes, S. T.; Yamamoto, N.; Maddox, S. M.; Gustafson, J. L. J. Am. Chem. Soc. 2020, 142, 2198.
[22]
Kim, A.; Kim, A.; Park, S.; Kim, S.; Jo, H.; Ok, K. M.; Lee, S. K.; Song, J.; Kwon, Y. Angew. Chem.. Int. Ed. 2021, 60, 12279.
[23]
Bie, J.; Lang, M.; Wang, J. Org. Lett. 2018, 20, 5866.
[24]
(a) Kitagawa, O.; Kohriyama, M.; Taguchi, T. J. Org. Chem. 2002, 67, 8682.
[24]
(b) Kitagawa, O.; Takahashi, M.; Kohriyama, M.; Taguchi, T. J. Org. Chem. 2003, 68, 9851.
[24]
(c) Liu, Y.; Feng, X.; Du, H. Org. Biomol. Chem. 2015, 13, 125.
[24]
(d) Kikuchi, Y.; Nakamura, C.; Matsuoka, M.; Asami, R.; Kitagawa, O. J. Org. Chem. 2019, 84, 8112.
[24]
(e) Gao, Z.; Yan, C.-X.; Qian, J.; Yang, H.; Zhou, P.; Zhang, J.; Jiang, G. ACS Catal. 2021, 11, 6931.
[25]
Li, S.-L.; Yang, C.; Wu, Q.; Zheng, H.-L.; Li, X.; Cheng, J.-P. J. Am. Chem. Soc. 2018, 140, 12836.
[26]
Yang, G.-H.; Zheng, H.; Li, X.; Cheng, J.-P. ACS Catal. 2020, 10, 2324.
[27]
(a) Kitagawa, O.; Takahashi, M.; Yoshikawa, M.; Taguchi, T. J. Am. Chem. Soc. 2005, 127, 3676.
[27]
(b) Kitagawa, O.; Yoshikawa, M.; Tanabe, H.; Morita, T.; Takahashi, M.; Dobashi, Y.; Taguchi, T. J. Am. Chem. Soc. 2006, 128, 12923.
[27]
(c) Chen, L.-P.; Chen, J.-F.; Zhang, Y.-J.; He, X.-Y.; Han, Y.-F.; Xiao, Y.-T.; Lv, G.-F.; Lu, X.; Teng, F.; Sun, Q.; Li, J.-H. Org. Chem. Front. 2021, 8, 6067.
[28]
(a) Li, D.; Wang, S.; Ge, S.; Dong, S.; Feng, X. Org. Lett. 2020, 22, 5331.
[28]
(b) Ong, J.-Y.; Ng, X. Q.; Lu, S.; Zhao, Y. Org. Lett. 2020, 22, 6447.
[29]
Shirakawa, S.; Liu, K.; Maruoka, K. J. Am. Chem. Soc. 2012, 134, 916.
[30]
(a) Yao, Q.-J.; Xie, P.-P.; Wu, Y.-J.; Feng, Y.-L.; Teng, M.-Y.; Hong, X.; Shi, B.-F. J. Am. Chem. Soc. 2020, 142, 18266.
[30]
(b) Jia, Z.-S.; Wu, Y.-J.; Yao, Q.-J.; Xu, X.-T.; Zhang, K.; Shi, B.-F. Org. Lett. 2022, 24, 304.
[30]
(c) Wu, Y.-J.; Xie, P.-P.; Zhou, G.; Yao, Q.-J.; Hong, X.; Shi, B.-F. Chem. Sci. 2021, 12, 9391.
[31]
Zhang, S.; Yao, Q.-J.; Liao, G.; Li, X.; Li, H.; Chen, H.-M.; Hong, X.; Shi, B.-F. ACS Catal. 2019, 9, 1956.
[32]
(a) Zhang, J.; Xu, Q.; Wu, J.; Fan, J.; Xie, M. Org. Lett. 2019, 21, 6361.
[32]
(b) Dhawa, U.; Wdowik, T.; Hou, X.; Yuan, B.; Oliveira, J. C. A.; Ackermann, L. Chem. Sci. 2021, 12, 14182.
[33]
Wang, L.; Yuan, W.; Wang, Z.; Luo, J.; Zhou, T.; Shi, B. Chin. J. Chem. 2023, 41, 2788.
[34]
Mi, R.; Ding, Z.; Yu, S.; Crabtree, R. H.; Li, X. J. Am. Chem. Soc. 2023, 145, 8150.
[35]
(a) Takahashi, I.; Morita, F.; Kusagaya, S.; Fukaya, H.; Kitagawa, O. Tetrahedron: Asymmetry 2012, 23, 1657.
[35]
(b) Hirata, T.; Takahashi, I.; Suzuki, Y.; Yoshida, H.; Hasegawa, H.; Kitagawa, O. J. Org. Chem. 2016, 81, 318.
[35]
(c) Zhang, P.; Wang, X.; Xu, Q.; Guo, C.; Wang, P.; Lu, C.; Liu, R. Angew. Chem.. Int. Ed. 2021, 60, 21718.
[35]
(d) Zhang, P.; Guo, C.-Q.; Yao, W.; Lu, C.-J.; Li, Y.; Paton, R. S.; Liu, R.-R. ACS Catal. 2023, 13, 7680.
[36]
Fan, X.; Zhang, X.; Li, C.; Gu, Z. ACS Catal. 2019, 9, 2286.
[37]
Liu, Z.-S.; Xie, P.-P.; Hua, Y.; Wu, C.; Ma, Y.; Chen, J.; Cheng, H.-G.; Hong, X.; Zhou, Q. Che. 2021, 7, 1917.
[38]
(a) Ototake, N.; Morimoto, Y.; Mokuya, A.; Fukaya, H.; Shida, Y.; Kitagawa, O. Chem.-Eur. J. 2010, 16, 6752.
[38]
(b) Wang, Z.; Zhu, L.; Li, C.; Liu, B.; Hong, X.; Ye, L. Angew. Chem.. Int. Ed. 2022, 61, e202201436.
[39]
Liu, H.; Feng, W.; Kee, C. W.; Leow, D.; Loh, W.-T.; Tan, C.-H. Adv. Synth. Catal. 2010, 352, 3373.
[40]
Mishra, K.; Guyon, D.; San Martin, J.; Yan, Y. J. Am. Chem. Soc. 2023, 145, 17242.
[41]
Arunachalampillai, A.; Chandrappa, P.; Cherney, A.; Crockett, R.; Doerfler, J.; Johnson, G.; Kommuri, V. C.; Kyad, A.; McManus, J.; Murray, J.; Myren, T.; Fine Nathel, N.; Ndukwe, I.; Ortiz, A.; Reed, M.; Rui, H.; Silva Elipe, M. V.; Tedrow, J.; Wells, S.; Yacoob, S.; Yamamoto, K. Org. Lett. 2023, 25, 5856.
[42]
Sun, L.; Chen, H.; Liu, B.; Chang, J.; Kong, L.; Wang, F.; Lan, Y.; Li, X. Angew. Chem.. Int. Ed. 2021, 60, 8391.
[43]
Wang, P.; Wu, H.; Zhang, X.-P.; Huang, G.; Crabtree, R. H.; Li, X. J. Am. Chem. Soc. 2023, 145, 8417.
[44]
Wang, B.; Xu, G.; Huang, Z.; Wu, X.; Hong, X.; Yao, Q.; Shi, B. Angew. Chem.. Int. Ed. 2022, 61, e202208912.
[45]
Zhang, L.; Zhang, J.; Ma, J.; Cheng, D.-J.; Tan, B. J. Am. Chem. Soc. 2017, 139, 1714.
[46]
Wang, L.; Zhong, J.; Lin, X. Angew. Chem.. Int. Ed. 2019, 58, 15824.
[47]
(a) Kwon, Y.; Chinn, A. J.; Kim, B.; Miller, S. J. Angew. Chem.. Int. Ed. 2018, 57, 6251.
[47]
(b) Kwon, Y.; Li, J.; Reid, J. P.; Crawford, J. M.; Jacob, R.; Sigman, M. S.; Toste, F. D.; Miller, S. J. J. Am. Chem. Soc. 2019, 141, 6698.
[48]
Man, N.; Lou, Z.; Li, Y.; Yang, H.; Zhao, Y.; Fu, H. Org. Lett. 2020, 22, 6382.
[49]
Min, C.; Lin, Y.; Seidel, D. Angew. Chem.. Int. Ed. 2017, 56, 15353.
[50]
Wang, Y.-B.; Zheng, S.-C.; Hu, Y.-M.; Tan, B. Nat. Commu. 2017, 8, 15489.
[51]
Li, T.; Mou, C.; Qi, P.; Peng, X.; Jiang, S.; Hao, G.; Xue, W.; Yang, S.; Hao, L.; Chi, Y. R.; Jin, Z. Angew. Chem.. Int. Ed. 2021, 60, 9362.
[52]
Wang, L.; Li, S.; Blümel, M.; Philipps, A. R.; Wang, A.; Puttreddy, R.; Rissanen, K.; Enders, D. Angew. Chem.. Int. Ed. 2016, 55, 11110.
[53]
An, Q.; Xia, W.; Ding, W.; Liu, H.; Xiang, S.; Wang, Y.; Zhong, G.; Tan, B. Angew. Chem.. Int. Ed. 2021, 60, 24888.
[54]
Augé, M.; Feraldi-Xypolia, A.; Barbazanges, M.; Aubert, C.; Fensterbank, L.; Gandon, V.; Kolodziej, E.; Ollivier, C. Org. Lett. 2015, 17, 3754.
[55]
Li, H.; Yan, X.; Zhang, J.; Guo, W.; Jiang, J.; Wang, J. Angew. Chem.. Int. Ed. 2019, 58, 6732.
[56]
(a) Wang, F.; Jing, J.; Zhao, Y.; Zhu, X.; Zhang, X.; Zhao, L.; Hu, P.; Deng, W.; Li, X. Angew. Chem.. Int. Ed. 2021, 60, 16628.
[56]
(b) Wang, P.; Huang, Y.; Jing, J.; Wang, F.; Li, X. Org. Lett. 2022, 24, 2531.
[56]
(c) Zhu, X.; Mi, R.; Yin, J.; Wang, F.; Li, X. Chem. Sci. 2023, 14, 7999.
[57]
Zhou, L.; Li, Y.; Li, S.; Shi, Z.; Zhang, X.; Tung, C.-H.; Xu, Z. Chem. Sci. 2023, 14, 5182.
[58]
(a) Tanaka, K.; Takeishi, K.; Noguchi, K. J. Am. Chem. Soc. 2006, 128, 4586.
[58]
(b) Oppenheimer, J.; Hsung, R. P.; Figueroa, R.; Johnson, W. L. Org. Lett. 2007, 9, 3969.
[58]
(c) Oppenheimer, J.; Johnson, W. L.; Figueroa, R.; Hayashi, R.; Hsung, R. P. Tetrahedro. 2009, 65, 5001.
[59]
Rae, J.; Frey, J.; Jerhaoui, S.; Choppin, S.; Wencel-Delord, J.; Colobert, F. ACS Catal. 2018, 8, 2805.
[60]
Frey, J.; Malekafzali, A.; Delso, I.; Choppin, S.; Colobert, F.; Wencel-Delord, J. Angew. Chem.. Int. Ed. 2020, 59, 8844.
[61]
(a) Sun, C.; Qi, X.; Min, X.-L.; Bai, X.-D.; Liu, P.; He, Y. Chem. Sci. 2020, 11, 10119.
[61]
(b) Zhang, X.; Gu, J.; Cui, W.; Ye, Z.; Yi, W.; Zhang, Q.; He, Y. Angew. Chem.. Int. Ed. 2022, 61, e202210456.
[61]
(c) Zou, J.; Yang, Y.; Gu, J.; Liu, F.; Ye, Z.; Yi, W.; He, Y. Angew. Chem.. Int. Ed. 2023, 62, e202310320.
[61]
(d) Wu, Y.-X.; Liu, Q.; Zhang, Q.; Ye, Z.; He, Y. Cell Rep. Phys. Sci. 2022, 3, 101005.
[61]
(e) Zhang, X.-L.; Qi, X.; Wu, Y.-X.; Liu, P.; He, Y. Cell Rep. Phys. Sci. 2021, 2, 100594.
[62]
(a) Brandes, S.; Bella, M.; Kj?rsgaard, A.; J?rgensen, K.A. Angew. Chem.. Int. Ed. 2006, 118, 1165.
[62]
(b) Bai, H.-Y.; Tan, F.-X.; Liu, T.-Q.; Zhu, G.-D.; Tian, J.-M.; Ding, T.-M.; Chen, Z.-M.; Zhang, S.-Y. Nat. Commun. 2019, 10, 3063.
[63]
Xia, W.; An, Q.; Xiang, S.; Li, S.; Wang, Y.; Tan, B. Angew. Chem.. Int. Ed. 2020, 59, 6775.
[64]
Qin, J.; Zhou, T.; Zhou, T.; Tang, L.; Zuo, H.; Yu, H.; Wu, G.; Wu, Y.; Liao, R.; Zhong, F. Angew. Chem.. Int. Ed. 2022, 61, e202205159.
[65]
Guo, C.; Lu, C.; Zhan, L.; Zhang, P.; Xu, Q.; Feng, J.; Liu, R. Angew. Chem.. Int. Ed. 2022, 61, e202212846.
[66]
(a) Ren, Q.; Cao, T.; He, C.; Yang, M.; Liu, H.; Wang, L. ACS Catal. 2021, 11, 6135.
[66]
(b) Niu, C.; Zhou, Y.; Chen, Q.; Zhu, Y.; Tang, S.; Yu, Z.-X.; Sun, J. Org. Lett. 2022, 24, 7428.
文章导航

/