聚集诱导发光材料在肿瘤光治疗应用中的最新进展
Recent Progress of Aggregation-Induced Emission Materials in Tumor Phototherapy
Received date: 2024-03-31
Revised date: 2024-06-14
Online published: 2024-07-02
癌症是世界上导致死亡的主要原因之一, 其发病率不断上升. 光疗以其无创、无耐受性、副作用小和操作方便等优势, 已成为癌症精准治疗的新范式. 自2001年唐本忠院士团队发现聚集诱导发光(AIE)现象以来, 具有该性质的荧光材料被广泛用作高效光敏/光热试剂. 因其高度扭曲的分子结构, 避免了聚集态下的平面堆叠问题, 从根本上解决了传统荧光材料聚集淬灭现象, 显著提高了量子产率和光稳定性. 作者详细对AIE材料作为光敏剂、光热剂及显影剂在癌症光疗(光动力治疗、光热治疗和光声成像)以及联合治疗中的最新应用进行了综述, 并展望其未来发展趋势.
孟子翔 , 田秀梅 , 张天富 . 聚集诱导发光材料在肿瘤光治疗应用中的最新进展[J]. 有机化学, 2024 , 44(8) : 2441 -2452 . DOI: 10.6023/cjoc202403058
Cancer is a leading cause of death globally with its incidence rate on the rise. Phototherapy has emerged as a novel approach for precise cancer treatment, offering benefits such as non-invasiveness, no drug resistance, minimal side effects, and ease of operation. Since Prof. Ben Zhong Tang conceptually coined aggregation-induced emission (AIE) in 2001, AIE materials have been extensively applied as efficient photosensitive and photothermal agents. Thanks to their highly twisted molecular structure, AIE materials avoid the issue of π-π stacking in aggregated states, thereby fundamentally addressing the aggregation-caused quenching problem observed in traditional fluorescent materials. This advancement leads to a significant enhancement in quantum yield and photostability. Herein, the author comprehensively reviews the latest applications of AIE materials as photosensitizers, photothermal agents, and diagnostic agents in cancer phototherapy.
| [1] | Jiang, W. G.; Sanders, A. J.; Katoh, M.; Ungefroren, H.; Gieseler, F.; Prince, M.; Thompson, S. K.; Zollo, M.; Spano, D.; Dhawan, P.; Sliva, D.; Subbarayan, P. R.; Sarkar, M.; Honoki, K.; Fujii, H.; Georgakilas, A. G.; Amedei, A.; Niccolai, E.; Amin, A.; Ashraf, S. S.; Ye, L.; Helferich, W. G.; Yang, X.; Boosani, C. S.; Guha, G.; Ciriolo, M. R.; Aquilano, K.; Chen, S.; Azmi, A. S.; Keith, W. N,. Bilsland, A.; Bhakta, D.; Halicka, D.; Nowsheen, S.; Pantano, F.; Santini, D. Cancer Biol. 2015, 35, S244. |
| [2] | Sung, H.; Ferlay, J.; Siegel, R. L.; Laversanne, M.; Soerjomataram, I.; Jemal, A.; Bray, F. CA Cancer J. Cli.. 2021, 71, 209. |
| [3] | Siegel, R. L.; Miller, K. D.; Jemal, A. CA Cancer J. Cli.. 2023, 73, 17. |
| [4] | Jia, S.; Yuan, H.; Hu, R. Biomater. Sci. 2022, 10, 4443. |
| [5] | Jiang, Z.; Zhang, C.; Wang, X.; Yan, M.; Ling, Z.; Chen, Y.; Liu, Z. Angew. Chem., Int. Ed. 2021, 60, 22376. |
| [6] | Wan, Q.; Zhang, R.; Zhuang, Z.; Li, Y.; Huang, Y.; Wang, Z.; Zhang, W.; Hou, J.; Tang, B. Z. Adv. Funct. Mater. 2020, 30, 2002057. |
| [7] | Zhou, Z.; Li, B.; Shen, C.; Wu, D.; Fan, H.; Zhao, J.; Li, H.; Zeng, Z.; Luo, Z.; Ma, L.; Tan, C. Smal. 2020, 16, 2004173. |
| [8] | Yu, G.; Yang, Z.; Fu, X.; Yung, B.C.; Yang, J.; Mao, Z.; Shao, L.; Hua, B.; Liu, Y.; Zhang, F.; Fan, Q.; Wang, S.; Jacobson, O.; Jin, A.; Gao, C.; Tang, X.; Huang, F.; Chen, X. Nat. Commu.. 2018, 9, 766. |
| [9] | Zhou, Z.; Wang, X.; Zhang, H.; Huang, H.; Sun, L.; Ma, L.; Du, Y.; Pei, C.; Zhang, Q.; Li, H.; Ma, L.; Gu, L.; Liu, Z.; Cheng, L.; Tan, C. Smal. 2021, 17, 2007486. |
| [10] | Zhao, Y.; Chen, P.; Han, L.; Wang, E. Chin. J. Org. Chem. 2023, 43, 2454 (in Chinese). |
| [10] | (赵洋, 陈盼盼, 韩立志, 王恩举, 有机化学, 2023, 43, 2454.) |
| [11] | Zhao, Y.; Chen, P.; Li, G.; Niu, Z.; Wang, E. Chin. J. Org. Chem. 2023, 43, 2156 (in Chinese). |
| [11] | (赵洋, 陈盼盼, 李高楠, 钮智刚, 王恩举, 有机化学, 2023, 43, 2156.) |
| [12] | Lu, H.; Ma, L.; Ma, H. Chin. J. Org. Chem. 2023, 43, 4075 (in Chinese). |
| [12] | (鲁会名, 马拉毛草, 马恒昌, 有机化学, 2023, 43, 4075.) |
| [13] | Lyu, X.; Yu, J.; Zhang, L.; Zhao, Y.; Qiu, Z.; Chen, Y.; Zhao, Z.; Tang, B. Z. J. Mater. Chem. B 2023, 11, 5953. |
| [14] | Hu, F.; Liu, B. Biomol. Chem. 2016, 14, 9931. |
| [15] | Dharmaraja, A. T. J. Med. Che.. 2017, 60, 3221. |
| [16] | Feng, G.; Liu, B. Acc. Chem. Res. 2018, 51, 1404. |
| [17] | Wang, D.; Tang, B. Z. Acc. Chem. Re.. 2019, 52, 2559. |
| [18] | Zhao, Y.; Zhang, X.; Yang, Y.; Zhu, L.; Zhou, Y. Acta Chim. Sinic. 2024, 82, 265 (in Chinese). |
| [18] | (赵玉强, 张霞, 杨芸如, 朱立平, 周莹, 化学学报, 2024, 82, 265.) |
| [19] | Xu, W.; Zhang, Z.; Kang, M.; Guo, H.; Li, Y.; Wen, H.; Lee, M. M. S.; Wang, Z.; Kwok, R. T. K.; Lam, J. W. Y.; Li, K.; Xi, L.; Chen, S.; Wang, D.; Tang, B. Z. ACS Mater. Lett. 2020, 2, 1033. |
| [20] | Xu, S.; Wu, W.; Cai, X.; Zhang, C.; Yuan, Y.; Liang, J.; Feng, G.; Manghnani, P.; Liu, B. Chem. Commun. 2017, 53, 8727. |
| [21] | Wu, W.; Mao, D.; Hu, F.; Xu, S.; Chen, C.; Zhang, C.J.; Cheng, X.; Yuan, Y.; Ding, D.; Kong, D.; Liu, B. Adv. Mater. 2017, 29, 1700548. |
| [22] | Zheng, Z.; Liu, H.; Zhai, S.; Zhang, H.; Shan, G.; Kwok, R.; Ma, C.; Sung, H.; Williams, I.; Lam, J.; Wong, K.; Hu, X.; Tang, B. Z. Chem. Sc.. 2020, 11, 2494. |
| [23] | Zhang, T.; Yang, X.; Ou, X.; Lee, M. M. S.; Zhang, J.; Xu, C.; Yu, X.; Gong, P.; Lam, J. W. Y.; Zhang, P.; Tang, B. Z. Adv. Mate.. 2023, 35, 2303186. |
| [24] | Yang, Z.; Zhang, Z.; Sun, Y.; Lei, Z.; Wang, D.; Ma, H.; Tang, B. Z. Biomaterial. 2021, 275, 120934. |
| [25] | Zhuang, Z.; Dai, J.; Yu, M.; Li, J.; Shen, P.; Hu, R.; Lou, X.; Zhao, Z.; Tang, B. Z. Chem. Sci. 2020, 11, 3405. |
| [26] | Qin, A.; Lam, J. W. Y.; Tang, B. Z. Prog. Polym. Sc.. 2012, 37, 182. |
| [27] | Zhang, Y.; Ju, J.; Wang, D.; Yuan, H.; Hao, L.; Tan, Y. J. Mater. Chem. C 2021, 9, 11484. |
| [28] | Hu, R.; Qin, A.; Tang, B. Z. Prog. Polym. Sci. 2020, 100, 101176. |
| [29] | Hu, R.; Leung, N. L. C.; Tang, B. Z. Chem. Soc. Rev. 2014, 43, 4494. |
| [30] | Liu, S.; Zhang, H.; Li, Y.; Liu, J.; Du, L.; Chen, M.; Kwok, R. T. K.; Lam, J. W. Y.; Phillips, D. L.; Tang, B. Z. Angew. Chem., Int. Ed. 2018, 57, 15189. |
| [31] | Wu, W.; Feng, G.; Xu, S.; Liu, B. Macromolecule. 2016, 49, 5017. |
| [32] | Wu, W.; Mao, D.; Xu, S.; Kenry, R.; Hu, F.; Li, X.; Kong, D.; Liu, B. Che. 2018, 4, 1937. |
| [33] | Jung, H. S.; Verwilst, P.; Sharma, A.; Shin, J.; Sessler, J. L.; Kim, J. S. Chem. Soc. Rev. 2018, 47, 2280. |
| [34] | Xu, H.; Han, P.; Qin, A.; Tang, B. Z. Acta Chim. Sinic. 2023, 81, 1420 (in Chinese). |
| [34] | (徐赫, 韩鹏博, 秦安军, 唐本忠, 化学学报, 2023, 81, 1420.) |
| [35] | Yu, J.; Ju, Y.; Zhao, L.; Chu, X.; Yang, W.; Tian, Y.; Sheng, F.; Lin, J.; Liu, F.; Dong, Y.; Hou, Y. ACS Nan. 2016, 10, 159. |
| [36] | Xiao, Y.; An, F.; Chen, J.X.; Yu, J.; Tao, W. W.; Yu, Z.; Ting, R.; Lee, C. S.; Zhang, X. H. Smal. 2019, 15, 1903121. |
| [37] | Gao, S.; Wei, G.; Zhang, S.; Zheng, B.; Xu, J.; Chen, G.; Li, M.; Song, S.; Fu, W.; Xiao, Z.; Lu, W. Nat. Commu.. 2019, 10, 2206. |
| [38] | Zhang, M.; Wang, W.; Mohammadniaei, M.; Zheng, T.; Zhang, Q.; Ashley, J.; Liu, S.; Sun, Y.; Tang, B. Z. Adv. Mate.. 2021, 33, 2008802. |
| [39] | Ni, J.; Li, Y.; Yue, W.; Liu, B.; Li, K. Theranostic. 2020, 10, 1923. |
| [40] | Ni, J.; Zhang, P.; Jiang, T.; Chen, Y.; Su, H.; Wang, D.; Yu, Z.; Kwok, R.; Zhao, Z.; Lam, J.; Tang, B. Z. Adv. Mater. 2018, 30, 1805220. |
| [41] | Li, J.; Pu, K. Chem. Soc. Re.. 2019, 48, 38. |
| [42] | He, X.; Peng, C.; Qiang, S.; Xiong, L. H.; Zhao, Z.; Wang, Z.; Kwok, R. T. K.; Lam, J. W. Y.; Ma, N.; Tang, B. Z. Biomaterial. 2020, 238, 119834. |
| [43] | Liu, S.; Zhou, X.; Zhang, H.; Ou, H.; Lam, J. W. Y.; Liu, Y.; Shi, L.; Ding, D.; Tang, B. Z. J. Am. Chem. Soc. 2019, 141, 5359. |
| [44] | Lang, T.; Liu, Y.; Zheng, Z.; Ran, W.; Zhai, Y.; Yin, Q.; Zhang, P.; Li, Y. Adv. Mater. 2019, 31, 1806202. |
| [45] | Liu, J.; Song, L.; Liu, S.; Jiang, Q.; Liu, Q.; Li, N.; Wang, Z. G.; Ding, B. Nano Lett. 2018, 18, 3328. |
| [46] | Xie, Z.; Fan, T.; An, J.; Choi, W.; Duo, Y.; Ge, Y.; Zhang, B.; Nie, G.; Xie, N.; Zheng, T.; Chen, Y.; Zhang, H.; Kim, J. S. Chem. Soc. Rev. 2020, 49, 8065. |
| [47] | Sun, L.; Wang, D.; Chen, Y.; Wang, L.; Huang, P.; Li, Y.; Liu, Z.; Yao, H.; Shi, J. Biomaterial. 2017, 133, 219. |
| [48] | Qu, R.; Zhen, X.; Jiang, X. CCS Che.. 2022, 4, 401. |
| [49] | Xu, C.; Ye, R.; Shen, H.; Lam, J. W. Y.; Zhao, Z.; Tang, B. Z. Angew. Chem.; Int. Ed. 2022, 61, e202204604. |
| [50] | Song, N.; Zhang, Z.; Liu, P.; Dai, D.; Chen, C.; Li, Y.; Wang, L.; Han, T.; Yang, Y.; Wang, D.; Tang, B. Z. Adv. Funct. Mater. 2021, 31, 2009924. |
| [51] | Zhang, Z.; Xu, W.; Kang, M.; Wen, H.; Guo, H.; Zhang, P.; Xi, L.; Li, K.; Wang, L.; Wang, D.; Tang, B. Z. Adv. Mater. 2020, 32, 2003210. |
| [52] | Jiang, R.; Dai, J.; Dong, X.; Wang, Q.; Meng, Z.; Guo, J.; Yu, Y.; Wang, S.; Xia, F.; Zhao, Z.; Lou, X.; Tang, B. Z. Adv. Mate.. 2021, 33, 2101158. |
/
| 〈 |
|
〉 |