综述与进展

手性甲基脂肪烃类昆虫信息素的合成研究进展

  • 袁谷城 ,
  • 边庆花 ,
  • 王敏 ,
  • 钟江春
展开
  • 中国农业大学理学院 应用化学系 北京 100193

收稿日期: 2021-03-04

  修回日期: 2021-03-30

  网络出版日期: 2021-04-25

基金资助

国家重点研发计划(2017YFD0201404)

Research Progress on the Syntheses of Chiral Methyl-Branched Aliphatic Hydrocarbons Insect Pheromones

  • Gucheng Yuan ,
  • Qinghua Bian ,
  • Min Wang ,
  • Jiangchun Zhong
Expand
  • Department of Applied Chemistry, College of Science, China Agricultural University, Beijing 100193
* Corresponding author. E-mail:

Received date: 2021-03-04

  Revised date: 2021-03-30

  Online published: 2021-04-25

Supported by

National Key Technology Research and Development Program of China(2017YFD0201404)

摘要

手性甲基脂肪烃类昆虫信息素包括单手性甲基、双手性甲基和多手性甲基脂肪烃类昆虫信息素, 在棘翅夜蛾、南部云杉天牛、桃潜叶蛾等多种农林害虫的绿色防控领域具有极具发展的前景. 按手性甲基的构建方法, 分类阐述了单手性甲基昆虫信息素的合成方法; 根据手性甲基片段的连接策略对双手性甲基与多手性甲基脂肪烃类昆虫信息素的合成方法进行了详细介绍; 并对各种合成方法的优势与不足进行简单讨论, 以及对手性甲基脂肪烃类昆虫信息素的合成研究进行了展望.

本文引用格式

袁谷城 , 边庆花 , 王敏 , 钟江春 . 手性甲基脂肪烃类昆虫信息素的合成研究进展[J]. 有机化学, 2021 , 41(7) : 2571 -2586 . DOI: 10.6023/cjoc202103007

Abstract

The chiral methyl-branched aliphatic hydrocarbon insect pheromones including single, double and multichiral methyl-branched insect pheromones are the most promising green control ofScoliopteryx libatrix,Monochamus titillator,Lyonetia clerkellaand other many pests. The syntheses of single chiral methyl-branched pheromones are reviewed according to the methods of constructing chiral methyl, whereas the preparation of double chiral methyl-branched and multichiral methyl-branched ones are illustrated on the basis of the linking strategies of the key fragments. Moreover, the advantages and disadvantages of the synthetic approaches are discussed, as well as the prospects for the synthesis of chiral methyl-branched aliphatic hydrocarbon insect pheromones.

参考文献

[1]
Everaerts, C.; Cazale-Debat, L.; Louis, A.; Pereira, E.; Farine,J. P.; Cobb, M.; Ferveur,J. F. PeerJ 2018, 6,e5585.
[2]
Deisig, N.; Dupuy, F.; Anton, S.; Renou, M. Insects 2014, 5,399.
[3]
Ando, T.; Yamamoto, M.J. Pestic. Sci. (Tokyo, Jpn.). 2020, 45,191.
[4]
Schlyter, F.; Jakus, R.; Han,F. -Z.; Ma,J. -H.; Kalinova, B.; Mezei, P.; Sun,J. -H.; Ujhelyiova, L.; Zhang,Q. -H. J. Chem. Ecol. 2015, 41,678.
[5]
Yew,J. Y.; Chung, H. Prog. Lipid Res. 2015, 59,885.
[6]
Fleischer, J.; Krieger, J. Front. Cell. Neurosci. 2018, 12,425.
[7]
Kong,W. -N.; Wang, Y.; Guo,Y. -F.; Chai,X. -H.; Li, J.; Ma,R. -Y. Pest Manage. Sci. 2020, 76,3225.
[8]
Sun, X.; Wu, Y.; Wang, M.; Bian, Q.; Zhong, J. Chin. J.Pestic. Sci. 2021, 23,199 (in Chinese).
[8]
( 孙效, 吴燕华, 王敏, 边庆花, 钟江春, 农药学学报, 2021, 23,199.)
[9]
Ma, D.; Ao, J.; Hu, N.; Liang, G. Chin. J. Org. Chem. 2021, 41,553 (in Chinese).
[9]
( 马丁, 敖军礼, 胡乃峰, 梁广鑫, 有机化学, 2021, 41,553.)
[10]
Li,N. -S.; Piccirilli,J. A. Tetrahedron 2013, 69,9633.
[11]
Fukaya, M.; Wakamura, S.; Yasuda, T.; Senda, S.; Omata, T.; Fukusaki, E. Appl. Entomol. Zool. 1997, 32,654.
[12]
Moreira,J. A.; Correa,A. G. J. Braz. Chem. Soc. 2000, 11,614.
[13]
Yamakawa, R.; Kiyota, R.; Taguri, T.; Ando, T. Tetrahedron Lett. 2011, 52,5808.
[14]
Lu, C.; Li, D.; Wang, Q.; Yang, G.; Chen, Z. Eur. J. Org. Chem. 2009,10781.
[15]
Fuganti, C.; Grasselli, P.; Servi, S.; Hoegberg,H. E. J. Chem. Soc., erkin Trans. 1 1988,3061.
[16]
Tolasch, T.; Kehl, S.; Doetterl, S. J. Chem. Ecol. 2012, 38,1493.
[17]
Mori, K.; Igarashi, Y. Liebigs Ann. Chem. 1988,717.
[18]
Mori, K. Tetrahedron 2008, 64,4060.
[19]
Rodstein, J.; McElfresh,J. S.; Barbour,J. D.; Ray,A. M.; Hanks,L. M.; Millar,J. G. J. Chem. Ecol. 2009, 35,590.
[20]
Rodstein, J.; Millar,J. G.; Barbour,J. D.; McElfresh,J. S.; Wright,I. M.; Barbour,K. S.; Ray,A. M.; Hanks,L. M. J. Chem. Ecol. 2011, 37,114.
[21]
Ferreira,J. T.B.; Zarbin,P. H.G. Bioorg. Med. Chem. 1996, 4,381.
[22]
Yadav,J. S.; Sengupta, S.; Yadav,N. N.; Narasimha Chary, D.; Al Ghamdi,A. A. Tetrahedron Lett. 2012, 53,5952.
[23]
Yang,J. -H.; Yang,G. -C.; Lu,C. -F.; Chen,Z. -X. Tetrahedron: Asymmetry 2008, 19,2164.
[24]
Moore,C. J.; Huebener, A.; Tu,Y. Q.; Kitching, W.; Aldrich,J. R.; Waite,G. K.; Schulz, S.; Francke, W. J. Org. Chem. 1994, 59,6136.
[25]
Tengoe, J.; Aagren, L.; Baur, B.; Isaksson, R.; Liljefors, T.; Mori, K.; Koenig, W.; Francke, W. J. Chem. Ecol. 1990, 16,429.
[26]
Crosby, J. Tetrahedron 1991, 47,4789.
[27]
Tatsuta, K. Proc. Jpn. Acad., er. B 2008, 84,87.
[28]
Domon, K.; Takikawa, H.; Mori, K. Eur. J. Org. Chem. 1999,981.
[29]
Mori, K. Tetrahedron: Asymmetry 2011, 22,1006.
[30]
Mori, K.; Kato, M. Liebigs Ann. Chem. 1985,2083.
[31]
Lamers,Y. M.A. W.; Rusu, G.; Wijnberg,J. B. P. A.; De Groot, A. Tetrahedron 2003, 59,9361.
[32]
Kharisov,R. Y.; Latypova,E. R.; Talipov,R. F.; Muslukhov,R. R.; Ishmuratov,G. Y.; Tolstikov,G. A. Russ. Chem. Bull. 2003, 52,2267.
[33]
Schlamp,K. K.; Gries, R.; Khaskin, G.; Brown, K.; Khaskin, E.; Judd,G. J.R.; Gries, G. J. Chem. Ecol. 2005, 31,2897.
[34]
Fukusaki, E.; Satoda, S.; Yuasa, H.; Senda, S.; Omata, T.; Fukaya, M.; Wakamura, S. J.Ferment. Bioeng. 1998, 85,120.
[35]
Ishmuratov,G. Y.; Vydrina,V. A.; Nazarov,I. S.; Galkina,Y. A.; Yakovleva,M. P.; Lobko,I. F.; Muslukhov,R. R.; Tolstikov,A. G. Chem. Nat. Compd. 2013, 48,981.
[36]
Cao, J.; Perlmutter, P. Org. Lett. 2013, 15,4327.
[37]
Marukawa, K.; Takikawa, H.; Mori, K. Biosci., iotechnol., iochem. 2001, 65,305.
[38]
Francke, W.; Plass, E.; Zimmermann, N.; Tietgen, H.; Tolasch, T.; Franke, S.; Subchev, M.; Toshova, T.; Pickett,J. A.; Wadhams,L. J.; Woodcock,C. M. J. Chem. Ecol. 2000, 26,1135.
[39]
Toshova, T.; Subchev, M.; Plass, E.; Francke, W. J. Appl. Entomol. 2003, 127,195.
[40]
Hall,D. R. B., P. S.; Campion,D. G.; Chamberlain,D. J.; Cork, A. W., R; Almestre, A.; Henneberry,T. J.; Nandagopal,V. WB.; Ranga,G. V. Bull. OILB/SROP 1993, 16,1.
[41]
Liu, S.; Li, Y.; Wang, D.; Wei, R.; Miao, Z. Chin. J. Org. Chem. 2018, 38,341 (in Chinese).
[41]
( 刘双, 李玉明, 王典, 魏榕, 苗志伟, 有机化学, 2018, 38,341.)
[42]
Pla-Quintana, A.; Roglans, A. Asian J. Org. Chem. 2018, 7,1706.
[43]
Huang, J.; Li, Y.; Ma, C.; Zhou, Z. Chin. J. Org. Chem. 1999, 19,528 (in Chinese).
[43]
( 黄锦霞, 李焰, 马兴泉, 周忠强, 有机化学, 1999, 19,528.)
[44]
Enders, D.; Schusseler, T. Tetrahedron Lett. 2002, 43,3467.
[45]
Zhang, T.; Ma,W. L.; Li,T. R.; Wu, J.; Wang,J. R.; Du,Z. T. Molecules 2013, 18,5201.
[46]
Bello,J. E.; McElfresh,J. S.; Millar,J. G. Proc. Natl. Acad. Sci. U. S. A. 2015, 112,1077.
[47]
Molina Betancourt, R.; Echeverria, P.-G.; Ayad, T.; Phansavath, P.; Ratovelomanana-Vidal, V. Synthesis 2021, 53,30.
[48]
Zhu, R.; Liao, K.; Yu, J.; Zhou, J. Acta Chim. Sinica 2020, 78,193 (in Chinese).
[48]
( 朱仁义, 廖奎, 余金生, 周剑, 化学学报, 2020, 78,193.)
[49]
Jiang,J. -J.; Wong,M. -K. Chem.-Asian J. 2021, 16,364.
[50]
Molina Betancourt, R.; Echeverria, P.-G.; Ayad, T.; Phansavath, P.; Ratovelomanana-Vidal, V. Synthesis 2021, 53,30.
[51]
Kato, M.; Mori, K. Agric. Biol. Chem. 1985, 49,2479.
[52]
Wei, L.; He,G. -G.; Liu, L.; Tang, M.; Zhang, T.; Bai, H.; Du,Z. -T. Russ. J. Org. Chem. 2020, 56,1089.
[53]
Sato, R.; Abe, N.; Sonnet, P.; Sugie, H.; Tamaki, Y. Appl. Entomol. Zool. 1985, 20,411.
[54]
Sato, R.; Abe, N.; Sugie, H.; Kato, M.; Mori, K.; Tamaki, Y. Appl. Entomol. Zool. 1986, 21,478.
[55]
Yang, S.; Che, W.; Wu,H. L.; Zhu,S. F.; Zhou,Q. L. Chem. Sci. 2017, 8,1977.
[56]
Wang, S.; Nian, Y.; Zhou, S.; Wang, J.; Liu, H. J. Org. Chem. 2018, 83,9870.
[57]
Ye, F.; Zhang, Z.; Zhao, W.; Ding, J.; Wang, Y.; Dang, X. RSC Adv. 2021, 11,4805.
[58]
Zhu, J.; Zhou, L.; Zhang, X.; Chang, S. Fine Chem. 2009, 26,867 (in Chinese).
[58]
( 祝钧, 周磊, 张晓娟, 常思思, 精细化工, 2009, 26,867.)
[59]
Musa,M. M. Chirality 2020, 32,147.
[60]
Can, H.; Yildiz, T.; Onar,H. C. ChemistrySelect 2020, 5,7543.
[61]
Nosek, V.; Misek, J. Chem. Commun. (Cambridge,U.K.) 2019, 55,10480.
[62]
Harwood,L. A.; Wong,L. L.; Robertson, J. Angew. Chem., nt. Ed. 2021, 60,4434.
[63]
Gries, G.; Gries, R.; Borden,J. H.; Li, J.; Slessor,K. N.; King,G. G.S.; Bowers,W. W.; West,R. J.; Underhill,E. W. Naturwissenschaften 1991, 78,315.
[64]
Mori, K.; Horikiri, H. Liebigs Ann. 1996,501.
[65]
Li, J.; Gries, G.; Gries, R.; Bikic, J.; Slessor,K. N. J. Chem. Ecol. 1993, 19,2547.
[66]
Maier,C. T.; Gries, R.; Gries, G. J. Chem. Ecol. 1998, 24,491.
[67]
Shirai, Y.; Seki, M.; Mori, K. Eur. J. Org. Chem. 1999,3139.
[68]
Gries, R.; Gries, G.; Li, J.; Maier,C. T.; Lemmon,C. R.; Slessor,K. N. J. Chem. Ecol. 1994, 20,2501.
[69]
Duff,C. M.; Gries, G.; Mori, K.; Shirai, Y.; Seki, M.; Takikawa, H.; Sheng, T.; Slessor,K. N.; Gries, R.; Maier,C. T.; Ferguson,D. C. J. Chem. Ecol. 2001, 27,431.
[70]
Gries, G.; Gries, R.; Krannitz,S. H.; Li, J.; King,G. G.S.; Slessor,K. N.; Borden,J. H.; Bowers,W. W.; West,R. J.; Underhill,E. W. J. Chem. Ecol. 1993, 19,1009.
[71]
Diaz,D. D.; Martin,V. S. J. Org. Chem. 2000, 65,7896.
[72]
Zhang, K.; Lu,L. -Q.; Xiao,W. -J. Chem. Commun. 2019, 55,8716.
[73]
Chavan,S. P.; Kalbhor,D. B.; Gonnade,R. G. Tetrahedron 2021, 80,131773.
[74]
Francke, W.; Toth, M.; Szocs, G.; Krieg, W.; Ernst, H.; Buschmann, E. Z.Naturforsch., :J. Biosci. 1988, 43,787.
[75]
Kuwahara, S.; Liang, T.; Leal,W. S.; Ishikawa, J.; Kodama, O. Biosci., iotechnol., iochem. 2000, 64,2723.
[76]
Poppe, L.; Novak, L.; Devenyi, J.; Szantay, C. Tetrahedron Lett. 1991, 32,2643.
[77]
Mao, J.; Liu, F.; Wang, M.; Wu, L.; Zheng, B.; Liu, S.; Zhong, J.; Bian, Q.; Walsh,P. J. J. Am. Chem. Soc. 2014, 136,17662.
[78]
Eno,M. S.; Lu, A.; Morken,J. P. J. Am. Chem. Soc. 2016, 138,78247.
[79]
Zhou, Y.; Wang, L.; Yuan, G.; Liu, S.; Sun, X.; Yuan, C.; Yang, Y.; Bian, Q.; Wang, M.; Zhong, J. Org. Lett. 2020, 22,4532.
[80]
Gries, R.; Gries, G.; King,G. G.S.; Maier,C. T. J. Chem. Ecol. 1997, 23,1119.
[81]
Nakamura, Y.; Mori, K. Eur. J. Org. Chem. 2000,2745.
[82]
Taguri, T.; Yaginuma, K.; Yamamoto, M.; Fujii, T.; Ando, T. Biosci. Biotechnol. Biochem. 2014, 78,761.
[83]
Park,J. H.; Han,K. S.; Mori, K.; Boo,K. S. J. Chem. Ecol. 2002, 28,2515.
[84]
Kovalenko,V. N.; Mineeva,I. V. Russ. J. Org. Chem. 2014, 50,934.
[85]
Dang,C. -H.; Le,V. -D.; Nguyen,C. -H.; Nguyen,T. -D. ARKIVOC 2017,187.
[86]
Gazzola, S.; Gordon,M. R.; Lindell,S. D. Synlett 2020, 31,512.
[87]
Tamagawa, H.; Takikawa, H.; Mori, K. Eur. J. Org. Chem. 1999,973.
[88]
Takikawa, H.; Shirai, Y.; Kobayashi, M.; Mori, K. Liebigs Ann. 1996,1965.
[89]
Gries G.; King G. G. S.; Gries R.; Wimalaratne P. D. C.; Gray T. G.; Shepherd R. F.; Li K. N.; Slessor G.; Khaskin G., J. Chem. Ecol. 1993, 19,1501.
[90]
King,G. G.S.; Gries, R.; Gries, G.; Slessor,K. N. J. Chem. Ecol. 1995, 21,2027.
[91]
Taguri, T.; Yaginuma, K.; Yamamoto, M.; Fujii, T.; Ando, T. Biosci. Biotechnol. Biochem. 2014, 78,761.
[92]
Wu,K. M.J. Liebigs Ann. Chem. 1991,439.
[93]
Francke, W.; Franke, S.; Toth, M.; Szocs, G.; Guerin, P.; Arn, H. Naturwissenschaften 1987, 74,143.
[94]
Toth, M.; Helmchen, G.; Leikauf, U.; Sziraki, G.; Szocs, G. J. Chem. Ecol. 1989, 15,1535.
[95]
Taguri, T.; Yamakawa, R.; Fujii, T.; Muraki, Y.; Ando, T. Tetrahedron: Asymmetry 2012, 23,852.
[96]
Ramakrishna, K.; Kaliappan,K. P. Org. Biomol. Chem. 2015, 13,234.
[97]
Vema,V. N.; kumari,Y. B.; Musulla, S.; Addada,R. R.; Alapati,S. R. Tetrahedron Lett. 2018, 59,4165.
[98]
Sudhakar,D. G.S.; Venkata Ramana Reddy, C.; Alapati,S. R. Tetrahedron Lett. 2019, 60,151027.
[99]
Miller,R. B.; Smith,B. F. Tetrahedron Lett. 1973,5037.
[100]
Lejkowski, M.; Banerjee, P.; Raabe, G.; Runsink, J.; Gais,H. -J. Eur. J. Org. Chem. 2014, 2014,529.
[101]
Novikov,Y. Y.; Sampson, P. Org. Lett. 2003, 5,2263.
[102]
Mori, K. Tetrahedron: Asymmetry 2008, 19,857.
[103]
Yadav,J. S.; Reddy,P. A.N.; Reddy,Y. J.; Meraj, S.; Prasad,A. R. Eur. J. Org. Chem. 2013, 2013,6317.
[104]
Yadav,J. S.; Reddy,N. M.; Rahman,M. A.; Prasad,A. R. Eur. J. Org. Chem. 2014, 2014,5574.
[105]
Yadav,J. S.; Gayathri,K. U.; Thrimurtulu, N.; Prasad,A. R. Tetrahedron 2009, 65,3536.
[106]
Feringa,B. L.; Pineschi, M.; Arnold,L. A.; Imbos, R.; De Vries,A. H.M.. Angew. Chem., nt. Ed. Engl. 1997, 36,2620.
[107]
Jeon,S. -J.; Li, H.; Walsh,P. J. J. Am. Chem. Soc. 2005, 127,16416.
[108]
van Summeren, R.P.; Reijmer, S.J.; Feringa, B.L.; Minnaard, A.J. Chem. Commun. 2005,1387.
[109]
Kerr,R. G.; Brophy, S.; Derksen,D. J. Bioorg. Med. Chem. Lett. 2014, 24,4804.
[110]
Swain, M.; Sadykhov, G.; Wang, R.; Kwon, O. Angew. Chem., nt. Ed. 2020, 59,17565.
[111]
Moreira,J. A.; Corrêa,A. G. Tetrahedron: Asymmetry 2003, 14,3787.
[112]
Basar, N.; Damodaran, K.; Liu, H.; Morris,G. A.; Sirat,H. M.; Thomas,E. J.; Curran,D. P. J. Org. Chem. 2014, 79,7477.
[113]
Chow, S.; Fletcher,M. T.; Lambert,L. K.; Gallagher,O. P.; Moore,C. J.; Cribb,B. W.; Allsopp,P. G.; Kitching, W. J. Org. Chem. 2005, 70,1808.
[114]
Basar,N. B.; Liu, H.; Negi, D.; Sirat,H. M.; Morris,G. A.; Thomas,E. J. Org. Biomol. Chem. 2012, 10,1743.
[115]
Fletcher,M. T.; Chow, S.; Lambert,L. K.; Gallagher,O. P.; Cribb,B. W.; Allsopp,P. G.; Moore,C. J.; Kitching, W. Org. Lett. 2003, 5,5083.
[116]
Schmidt, Y.; Lehr, K.; Colas, L.; Breit, B. Chem.-Eur. J. 2012, 18,7071-7081.
[117]
Zhu, G.; Liang, B.; Negishi,E. -i. Org. Lett. 2008, 10,10991.
[118]
Herber, C.; Breit, B. Eur. J. Org. Chem. 2007,3512.
[119]
Herber, C.; Breit, B. Angew. Chem., nt. Ed. 2005, 44,5267.
[120]
Breit, B.; Herber, C. Angew. Chem., nt. Ed. 2004, 43,37902.
[121]
Herber, C.; Breit, B. Chem.-Eur. J. 2006, 12,6684.
文章导航

/