有机化学 ›› 2025, Vol. 45 ›› Issue (4): 1178-1193.DOI: 10.6023/cjoc202407033 上一篇 下一篇
综述与进展
收稿日期:
2024-07-18
修回日期:
2024-09-05
发布日期:
2024-10-18
基金资助:
Xiaoyu Zhu, Shilin Yang, Yiming Luo, Wenze Li()
Received:
2024-07-18
Revised:
2024-09-05
Published:
2024-10-18
Contact:
* E-mail: Supported by:
文章分享
均相金催化在近年来发展迅速并取得了极大进展, 然而金(I)配合物的线性结构以及Au(III)有机配合物的不稳定性限制了其在很多不对称催化反应中的应用. 将金催化与有机催化结合起来, 能够实现优势互补, 大大拓展了不对称金催化的应用范围. 手性磷酸是一种结构独特的双功能有机催化剂, 其与过渡金属联合催化, 发展了很多单一催化剂难以实现的新反应. 综述了金和手性磷酸共催化进行不对称合成的研究进展, 从抗衡阴离子导向催化、协同催化和接力催化等三个方面进行了总结探讨, 并对其发展前景进行了展望.
朱晓宇, 杨诗林, 罗宜铭, 李文泽. 金和手性磷酸共催化的不对称合成研究进展[J]. 有机化学, 2025, 45(4): 1178-1193.
Xiaoyu Zhu, Shilin Yang, Yiming Luo, Wenze Li. Advances of Asymmetric Synthesis Combining of Gold and Chiral Phosphoric Acid Catalysts[J]. Chinese Journal of Organic Chemistry, 2025, 45(4): 1178-1193.
[1] |
Hashmi, A. S. K.; Hutching, G. J. Angew. Chem., Int. Ed. 2006, 45, 7896.
|
[2] |
Bond, G. C.; Sermon, P. A.; Webb, G.; Buchanan, D. A.; Wells, P. B. J. Chem. Soc., Chem. Commun. 1973, 444.
|
[3] |
Hutchings, G. J. J. Catal. 1985, 96, 292.
|
[4] |
Haruta, M.; Yamada, N.; Kobayashi, T.; Iijima, S. J. Catal. 1989, 115, 301.
|
[5] |
Ito, Y.; Sawamura, M.; Hayashi, T. J. Am. Chem. Soc. 1986, 108, 6405.
|
[6] |
(a) Fukuda, Y.; Utimoto, K.; Nozaki, H. Heterocycles 1987, 25, 297.
|
(b) Fukuda, Y.; Utimoto, K. J. Org. Chem. 1991, 56, 3729.
|
|
(c) Fukuda, Y.; Utimoto, K. Bull. Chem. Soc. Jpn. 1991, 64, 2013.
|
|
[7] |
(a) Teles, J. H.; Brode, S.; Chabanas, M. Angew. Chem., Int. Ed. 1998, 37, 1415.
|
(b) Hashimi, A. S. K. Gold Bull. 2004, 37, 51.
|
|
[8] |
(a) Hashimi, A. S. K. Chem. Rev. 2007, 107, 3180.
|
(b) Jimenz-Nunez, E.; Echavarren, A. M. Chem. Commun. 2007, 333.
|
|
(c) Li, Z.; Brouwer, C.; He, C. Chem. Rev. 2008, 108, 3239.
|
|
(d) Arcadi, A. Chem. Rev. 2008, 108, 3266.
|
|
(e) Gorin, D. J.; Sherry, B. D.; Toste, F. D. Chem. Rev. 2008, 108, 3351.
|
|
[9] |
Fürstner, A.; Davies, P. W. Angew. Chem., Int. Ed. 2007, 46, 3410.
|
[10] |
Muñoz, M. P.; Adrio, J.; Carretero, J. C.; Echavarren, A. M. Organometallics 2005, 24, 1293.
|
[11] |
Johansson, M. J.; Gorin, D. J.; Staben, S. T.; Toste, F. D. J. Am. Chem. Soc. 2005, 127, 18002.
pmid: 16366541 |
[12] |
(a) Widenhoefer, R. A. Chem. Eur. J. 2008, 14, 5382.
|
(b) Sengupta, S.; Shi, X. ChemCatChem 2010, 2, 609.
|
|
(c) Wang, Y.-M.; Lackner, A. D.; Toste, F. D. Acc. Chem. Res. 2014, 47, 889.
|
|
(d) Zi, W.; Dean Toste, F. Chem. Soc. Rev. 2016, 45, 4567.
|
|
(e) Rodriguez, J.; Bourissou, D. Angew. Chem., Int. Ed. 2018, 57, 386.
|
|
[13] |
(a) Chen, G.-S.; Deng, Y.-J.; Gong, L.-Z.; Mi, A.-Q.; Cui, X.; Jiang, Y.-Z.; Choi, M. C. K.; Chan, A. S. C. Tetrahedron: Asymmetry 2001, 12, 1567.
pmid: 11594826 |
(b) Nakoji, M.; Kanayama, T.; Okino, T.; Takemoto, Y. Org. Lett. 2001, 3, 3329.
pmid: 11594826 |
|
[14] |
(a) Zhong, C.; Shi, X. Eur. J. Org. Chem. 2010, 2010, 2999.
|
(b) Du, Z.; Shao, Z. Chem. Soc. Rev. 2013, 42, 1337.
|
|
(c) Chen, D.-F.; Han, Z.-Y.; Zhou, X.-L.; Gong, L.-Z. Acc. Chem. Res. 2014, 47, 2365.
|
|
[15] |
Han, Z.-Y.; Wang, C.; Gong, L.-Z. In Science of Synthesis: Asymmetric Organocatalysis, Ed.: Maruoka, K., Vol. 2, Georg Thieme Verlag, Stuttgart, 2012, p. 697.
|
[16] |
Phipps, R. J.; Hamilton, G. L.; Toste, F. D. Nat. Chem. 2012, 4, 603.
|
[17] |
(a) Akiyama, T. Chem. Rev. 2007, 107, 5744.
|
(b) Terada, M. Synthesis 2010, 1929.
|
|
(c) Yu, J.; Shi, F.; Gong, L.-Z. Acc. Chem. Res. 2011, 44, 1156.
|
|
(d) Gao, Y.-J.; Yang, L.-H.; Song, S.-J.; Ma, J.-J.; Tang, R.-X.; Bian, R.-H.; Liu, H.-Y.; W, Q.-H.; Wang, C. Chin. J. Org. Chem. 2008, 28, 8 (in Chinese).
|
|
(高勇军, 杨丽华, 宋双居, 马晶军, 唐然肖, 边瑞环, 刘海燕, 吴秋华, 王春, 有机化学, 2008, 28, 8.)
|
|
(e) Su, Y.-J.; Shi, F.-Q. Chin. J. Org. Chem. 2010, 30, 486 (in Chinese).
|
|
(苏亚军, 史福强, 有机化学, 2010, 30, 486.)
|
|
[18] |
(a) Shao, Z.-H.; Zhang, H.-B. Chem. Soc. Rev. 2009, 38, 2745.
|
(b) Wu, X.; Li, M.-L.; Gong, L.-Z. Acta Chim. Sinica 2013, 71, 1091 (in Chinese).
|
|
(吴祥, 李明丽, 龚流柱, 化学学报, 2013, 71, 1091.)
doi: 10.6023/A13030279 |
|
(c) Sun, Z.; H, J.-M.; Q, M.-N.; L, K.-S. Chin. J. Org. Chem. 2015, 35, 1250 (in Chinese).
|
|
(孙哲, 何金梅, 屈孟男, 李侃社, 有机化学, 2015, 35, 1250.)
doi: 10.6023/cjoc201410014 |
|
(d) Cui, X.-Y.; Zhou, F.; Wu, H.-H.; Zhou, J. Chin. J. Org. Chem. 2022, 42, 3033 (in Chinese).
|
|
(崔效源, 周锋, 吴海虹, 周剑, 有机化学, 2022, 42, 3033.)
doi: 10.6023/cjoc202209016 |
|
(e) Xiang, X.; He, Z.-L.; Dong, X.-Q. Chin. J. Org. Chem. 2023, 43, 791 (in Chinese)
|
|
(向勋, 何照林, 董秀琴, 有机化学, 2023, 43, 791).
doi: 10.6023/cjoc202211043 |
|
[19] |
Hamilton, G. L.; Kang, E. J.; Mba, M.; Toste, F. D. Science 2007, 317, 496.
pmid: 17656720 |
[20] |
(a) Mayer, S.; List, B. Angew. Chem., Int. Ed. 2006, 45, 4193.
|
(b) Zhong, C.; Shi, X.-D. Eur. J. Org. Chem. 2010, 16, 2999.
|
|
[21] |
Aikawa, K.; Kojima, M.; Mikami, K. Adv. Synth. Catal. 2010, 352, 3131.
|
[22] |
Mourad, A. K.; Leutzow, J.; Czekelius, C. Angew. Chem., Int. Ed. 2012, 51, 11149.
|
[23] |
Tu, X.-F.; Gong, L.-Z. Angew. Chem., Int. Ed. 2012, 51, 1.
|
[24] |
Du, Y.-L.; Hu, Y.; Zhu, Y.-F.; Tu, X.-F.; Han, Z.-Y.; Gong, L.-Z. J. Org. Chem. 2015, 80, 4754.
|
[25] |
Zhang, Z.-H.; Smal, V.; Retailleau, P.; Voituriez, A.; Frison, G.; Marinetti, A.; Guinchard, X. J. Am. Chem. Soc. 2020, 142, 3797.
|
[26] |
Yu, Y.-L.; Zhang, Z.-H.; Voituriez, A.; Rabasso, N.; Frison, G.; Marinetti, A.; Guinchard, X. Chem. Commun. 2021, 57, 10779.
|
[27] |
Zhang, Z.-H.; Sabat, N.; Frison, G.; Marinetti, A.; Guinchard, X. ACS Catal. 2022, 12, 4046.
|
[28] |
Patil, N. T.; Raut, V. S.; Tella, R. B. Chem. Commun. 2013, 49, 570.
|
[29] |
Wei, H.-L.; Bao, M.; Dong, K.-Y.; Qiu, L.-H.; Wu, B.; Hu, W.-H.; Xu, X.-F. Angew. Chem., Int. Ed. 2018, 57, 17200.
|
[30] |
Zhou, S.; Li, Y.-W.; Liu, X.-R.; Hu, W.-H.; Ke, Z.-F.; Xu, X.-F. J. Am. Chem. Soc. 2021, 143, 14703.
|
[31] |
Liu, X.-S.; Tang, Z.-Q.; Zhang, Z.-K.; Zhao, L.; Liu, L. Angew. Chem., Int. Ed. 2022, 61, e202208874.
|
[32] |
Chen, K.-W.; Zhou, S.; Li, C.; Dong, S.-L.; Hong, K.-M.; Xu, X.-F. J. Am. Chem. Soc. 2024, 146, 19261.
|
[33] |
Han, Z.-Y.; Xiao, H.; Chen, X.-H. Gong, L.-Z. J. Am. Chem. Soc. 2003, 131, 9182.
|
[34] |
Liu, X.-Y.; Che, C.-M. Org. Lett. 2009, 11, 4204.
|
[35] |
Muratore, M. E.; Holloway, C. A.; Pilling, A. W.; Storer, R. L.; Trevitt, G.; Dixone, D. J. J. Am. Chem. Soc. 2009, 131, 10796.
doi: 10.1021/ja9024885 pmid: 19606900 |
[36] |
Wang, C.; Han, Z.-Y.; Luo, H.-W.; Gong, L.-Z. Org, Lett. 2010, 12, 2266.
|
[37] |
Han, Z.-Y.; Guo, R.; Wang, P.-S.; Chen, D.-F.; Xiao, H.; Gong, L.-Z. Tetrahedron Lett. 2011, 52, 5963.
|
[38] |
Han, Z.-Y.; Chen, D.-F.; Wang, Y.-Y.; Guo, R.; Wang, P.-S.; Wang, C.; Gong, L.-Z. J. Am. Chem. Soc. 2012, 134, 6532.
|
[39] |
Fleischer, S.; Werkmeister, S.; Zhou, S.-L.; Junge, K.; Beller, M. Chem. Eur. J. 2012, 18, 9005.
|
[40] |
Patil, N. T.; Mutyala, A. K.; Konala, A.; Tella, R. B. Chem. Commun. 2012, 48, 3094.
|
[41] |
Liu, X.-Y.; Xiao, Y.-P.; Siu, F.-M.; Ni, L.-C.; Chen, Y.; Wang, L.; Che, C.-M. Org. Biomol. Chem. 2012, 10, 7208.
|
[42] |
Qian, D.-Y.; Zhang, J.-L. Chem.-Eur. J. 2013, 19, 6984.
|
[43] |
He, Y.-P.; Wu, H.; Chen, D.-F.; Yu, J.; Gong, L.-Z. Chem.-Eur. J. 2013, 19, 5232.
doi: 10.1002/chem.201300052 pmid: 23512426 |
[44] |
Wu, H.; He, Y.-P.; Gong, L.-Z. Org. Lett. 2013, 15, 460.
|
[45] |
Cala, L.; Mendoza, A.; Fañanás, F. J.; Rodríguez, F. Chem. Commun. 2013, 48, 2715.
|
[46] |
Gregory, A. W.; Jakubec, P.; Turner, P.; Dixon, D. J. Org, Lett. 2013, 15, 4330.
doi: 10.1021/ol401784h pmid: 23985045 |
[47] |
Calleja, J.; González-Pérez, A. B.; de Lera, A. R.; Álvarez, R.; Fañanás, F. J.; Rodríguez, F. Chem. Sci. 2014, 5, 996.
|
[48] |
Shinde, V. S.; Mane, M. V.; Vanka, K.; Mallick, A.; Patil, N. T. Chem.-Eur. J. 2014, 20, 1.
|
[49] |
Rexit, A. A.; Mailikezati, M. Tetrahedron Lett. 2015, 56, 2651.
|
[50] |
Zhao, F.; Li, N.; Zhu, Y.-F.; Han, Z.-Y. Org. Lett. 2016, 18, 1506.
|
[51] |
Zhao, F.; Li, N.; Zhang, T.; Han, Z.-Y.; Luo, S.-W.; Gong, L.-Z. Angew. Chem., Int. Ed. 2017, 56, 1.
|
[1] | 王晓琴, 许盛, 平媛媛, 孔望清. 光/镍协同催化实现C(sp3)—H键选择性官能团化[J]. 有机化学, 2025, 45(2): 383-422. |
[2] | 叶增辉, 刘华清, 张逢质. 有机光电催化合成研究进展[J]. 有机化学, 2024, 44(3): 840-870. |
[3] | 刘颖杰, 石岗庆, 仇格, 张鑫, 宋冬雪, 陈宁, 于淼, 许颖. 光/电催化醚α-位官能团化研究进展[J]. 有机化学, 2023, 43(8): 2664-2681. |
[4] | 向勋, 何照林, 董秀琴. 钯和手性磷酸协同催化高效构建手性分子的研究进展[J]. 有机化学, 2023, 43(3): 791-808. |
[5] | 陈宇亮, 贺凤开, 王思云, 贾鼎成, 刘亚群, 黄毅勇. 手性磷酸催化α-全碳季碳醛的不对称烯丙基化动力学拆分[J]. 有机化学, 2023, 43(12): 4294-4302. |
[6] | 潘振涛, 刘彤, 马永敏, 颜剑波, 王亚军. 布朗斯特酸/可见光氧化还原接力催化构建喹唑啉(硫)酮[J]. 有机化学, 2022, 42(9): 2823-2831. |
[7] | 岑守义, 张志鹏. 具有紧密手性环境的联菲酚骨架磷酸的合成[J]. 有机化学, 2022, 42(8): 2574-2581. |
[8] | 左鸿华, 钟芳锐. 亚稳醌类分子的活性调控与仿生催化反应[J]. 有机化学, 2022, 42(3): 665-678. |
[9] | 崔效源, 周锋, 吴海虹, 周剑. 手性胺/金(I)协同催化的不对称串联反应研究[J]. 有机化学, 2022, 42(10): 3033-3050. |
[10] | 朱登, 陈志敏. 手性路易斯碱/布朗斯特酸协同催化策略在有机硫化物不对称合成中的应用[J]. 有机化学, 2022, 42(10): 3015-3032. |
[11] | 李芳洁, 卢斌, 刘阳, 王晓明. 双铑(II)/Xantphos催化的C—H官能团化/烯丙基烷基化串联: 从N-芳基-α-重氮-β-酮酯简便制备3-酰基-3-烯丙基氧化吲哚衍生物[J]. 有机化学, 2022, 42(10): 3390-3397. |
[12] | 成秀亮, 李冬, 杨博轩, 林玉妹, 龚磊. 手性Lewis酸催化的可见光不对称合成研究进展[J]. 有机化学, 2022, 42(10): 3335-3350. |
[13] | 徐磊, 王方, 陈凡, 朱圣卿, 储玲玲. 可见光/镍协同催化烯烃和炔烃双官能团化反应研究进展[J]. 有机化学, 2022, 42(1): 1-15. |
[14] | 杨光, 王衍伟, 仇友爱. 光电协同催化有机合成研究进展[J]. 有机化学, 2021, 41(10): 3935-3947. |
[15] | 万万, 刘继兵, 黄学良. 金催化选择性氧化共轭炔基炔酰胺合成4-羰基丁-2-炔酰胺[J]. 有机化学, 2021, 41(1): 376-383. |
阅读次数 | ||||||
全文 |
|
|||||
摘要 |
|
|||||